Gottweih.—Gatz. 337 padów Węgrów i zniszczenia w nim dokonanego. Wojny zewnętrzne, niezgody domowe, na różne koleje losn narażały zakonników. Za Piotra opata, który trzydzieści lat piastował swą godność (1402 —1432), mury opactwa znacznie się zwiększyły; wiele jednak ucierpiało podczas wojen husyckich. Piotr w okresie następnego wieku miał dziesięciu następców, ostatni z nich Maciej II (f 1532) przyczynił się wiele do wzrostu opactwa, nowe jednak budowle spłonęły od piorunu; zasoby klasztorne zaradziły tej klęsce. Położenie pogorszyło się za opatów Placyda i Leopolda. Wojny cesarskie, nakładając kontrybucje, zachwiały materjalnym stanem opactwa; nauka Lutra, szerząca się po Niemczech, osłabiła siłę jego moralną, i wszystko zdawało się sprzymierzać na zgubę opactwa, kiedy, na miesiąc przed śmiercią Ferdynanda, Michał Herrlich, profess z klasztoru w Melt, wybrany został opatem. Herrlich w ciągu 4 0-letniego zarządu pozyskał sobie sławę nowego fundatora klasztoru, który nietylko odbudował po spaleniu, ale nadto wznowił regułę i przywrócił karność zakonną. Na pięć lat przed śmiercią (f 16 09) złożył swą godność. Godnych miał następców, którzy umieli goić rany, podczas trzydziestoletniej wojny często odnawiane. Obronne mury, zbudowane za Macieja II, ocaliły opactwo w czasie ostatniego najścia Turków. Zakonnicy z G., schronieni za wałami, odpierali ataki muzułmańskie z równą odwagą i wytrwałością, jak to czynili inni w Neuburgu i Melt. Godfryd Bessel (ob.) gustownie odrestaurował klasztor, wzbogacił bibljotekę, zbierał numizmaty i rzadkie okazy przyrody, zostawił wiele pism, dowodzących wysokiej nauki. Odilon, następca Bessela, starał się utrzymać sławę opactwa i w tym celu wiele uczynił dla zewnętrznej okazałości, tak jak Magnus Klein, następny opat, uczony, skromny, czujny jak ojciec rodziny, starał się o umocnienie ducha karnością i podniesieniem nauki. Napisał „Historję biskupstw niemieckich", której rękopis zaginął. Magnus umarł (1 784) w chwili, kiedy cesarz Józef przedsiębrał środki podkopujące byt materjalny i moralny zakonów, systematycznie zabijające ducha zakonnego i szczepiące wszędzie tę bezduszność formalistowską, którą następnie tak drogo Austrja opłacić musiała. Widok z okien klasztoru jest zachwycający. I wnętrze klasztoru godne zwidzenia. W bibljotece znajduje się 40,000 tomów, rzadkie manuskrypty, 1,800 inkunabułów, szczęśliwie ocalonych podczas pożaru r. 1718; zbiór brakteatów, któremu żaden inny nie dorównywa liczbą i rzadkością; wreszcie, rnakcmite ryciny, jakich rachują do 20,00 0 egzemplarzy. (Hurtcr). W. F. Gótz Jerzy Józef, ur. 1802 w Burglengenfeld, w wyższym Pa-latynacie, r. 182 5 został kapłanem, obecnie dziekan w Wflrzbnrgu. Napisał: Die Festung Tilly-Ingolstadt unter Konig Ludwig I, Ingolst. 18 29; Bayerische Gesehichte, ib. 1831; Wird Bayern dekatholisirt werdenf ib. 1831; Die Jesuiten in Leiptig, Augsb. 183 3; Das Ereignist von Kdln in seinen nachsten Folgtn, Regensb. 1839; Der Freihrrr v. Wiesau od. die gemischte Ehe, ib. 1839; Zur Yertheidigung der kathol. Kirche gegen die kdniglich preussische Beligion, ib. 1839; Yictorine od. die Łraft det Glaulens, ib. 184J (Wiktoryna albo moc wiary, przełożył ks. A. Dietrich, kan. metrop. warsz., Warsz. 1861); Faslenpredigten, ib. 1841, 43 i 46, 3 t.; wydawał także czasopismo p. t. Katholischt Stimmtn, Regensb. 1839—44. N. Encykl. T. VI. 23
