Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 289.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

280 Gonesius.—Gonzalez. ka hebrajskiego, w wykładzie Psalmów zaczął miotać obelgi na świętych pańskich, G., wówczas uczeń akademji krakowskiej, powstał przeciwko niemu, wraz z inną szkolną młodzieżą. Paweł Algimunt książę Holszański, bp wileński, widząc gorliwość młodzieńca, wysłał go swoim kosztem do Włoch; dla dalszego wykształcenia udał się do Niemiec: w Wittenberdze i w Genewie zaraził się doktrynami heretyckiemi, w Morawji w ścisłe stosunki wszedł z nowochrzczeńcami. R. 1555 powrócił do kraju, r. 1556 na zjeździe różnowierców w Sycyminie wystąpił już jawnie z nauką Serweta i Franciszka Daridis o Trójcy Św.; wysłany do Wittenbergi, celem zasiągnięcia rad Melanchtona, źle od niego był przyjęty, z powodu blu-źnierczych zdań swoich, i z miasta wyrugowany; po powrocie do kraju spotkał się z tak silną opozycją kalwinów małopolskich i braci czeskich, że ci jednomyślnie na pińczowskim swoim zjeździe naukę jego potępili jako arjańską. R. 1558 wystąpił G- znowu ze swoją nauką na zjeździe w Brześciu Litewskim, a nadto ganił chrzest dzieci; jeden tylko Hieronim Piekarski, z kanonika minister kalwiński w Biały, trzymał stronę G'a; zresztą zjazd ten raz jeszcze potępił jego naukę i pod klątwą zakazał ją szerzyć. G. wszakże wręcz oświadczył, że uczyć będzie jak mu sumienie dyktuje. Powołany przez Jana Kiszkę, w. krajczego litewskiego, na kaznodzieję kalwińskiego zboru w Węgrowie, dla nauki Serweta zjednał tego możnego pana, znalazł też wielu zwolenników na Litwie i na Podlasiu, sprawiwszy pomiędzy kalwinistami zamieszanie wielkie i rozdwojenie, jakie pomnażały więcej jeszcze synody, zbierane na uśmierzanie tych niezgod. Wszakże w końcu partja G'a poczęła pko niemu występować nieprzychylnie, ponieważ w nauce o Chrystusie zbliżał się coraz więcej do pojęć ebjonickich i artemońskich (ob. tej Enc. I 292). Późniejsze szczegóły życia G'a są nieznane; um. 1581. Pisma jego po większej części są treści polemicznej, a należą do rzadkości bibljograficznych, ponieważ sam Kiszka, oburzony wreszcie bluźnierczemi naukami G'a, niszczył i palił jego dzieła, drukowane w drukarni przez siebie założonej, i nawet z tego powodu drukarnię w Węgrowie zamknął. Cf. Łukaszewicz, Dzieje kośc. wyzn. helwec. na Litwie, Pozn. 1842; Bock, Hist. antitrinit. I 106; Lauterbach, Poln. Arian.-Socinianismus p. 127; Fock, Socinianismus, Kiel 184 7 p. ii4. N. Gonnelieu Hieronim de, jezuita, ur. w Soisson 1640, do zakonu wstąpił 165 7 r. i zasłynął jako znakomity kaznodzieja i przewodnik dusz. Um. w Paryżu 2 8 Lut. 1715 r. Napisał: Les exercices de la vie interieure, ou lesprit inlerieur dont on doit animer ses actions durant le jour, Paryż 1684 (bezimiennie); nouv. ed. ib. 1829; De la presence de Dieu, ib. 1 703 (pol. przekł. O obecności boskiey, Krak. 1761); Methoie pour bien prier, Paryż 1710; Praligue de la vie interieure, ib. 1693 (także p. t. Sentiments de la vie interieure). Przekład franc. dzieła O naśladowaniu Chrystusa, chociaż pod imieniem o. G. często był wydawanym, nie pochodzi od niego, lecz od Jana Cusson; G. tylko dodał tam uwagi i modlitwy, po każdym rozdziale idące. Ob. De Backer, Essai bibliogr. sur le łiyre De Imit. i Biblioth. Gonzalez Telle z, Emmanuel, professoę prawa w Salmantyce ok. r. 1655, autor najcenniejszego i najpowszechniej używanego kommenta-rza na Decretales: Commentaria perpetua in Decretales Gregorii IX, 4 t. ih-f., Tenet 1699 i Lugd. 1713.