212 Gniezno. —Gnieźnieńskie arcybiskupstwo. w lat 5 potem bullą De salute animarum tem wynagrodzona, że do ar-cybiskupstwa gnieźnieńskiego biskupstwo poznańskie, podniesione do godności metropolji, na zawsze przyłączone zostało, tak, iż odtąd każdo-czasowy arcybiskup gnieźnieński jest i poznańskim zarazem.—2. Prawa i przywileje arcybiskupa gnieźnieńskiego ob tej Enc. I 585 — 394; do tego dodajemy tylko, że z prawa odbywania wizyty kanonicznej we wszystkich djecezjach, należących do prowincji gnieźn., po soborze tryd. arcbpi nie korzystali. Z wieków zaś sobór tryd. poprzedzających wiemy, że Jarosław Bogorja Skotnicki authoritate metropoli-tica wizytował djecezję krakowską (/?zepnicki I 18), arcbp Wojciech Jastrzębiec wizytował wszystkie djecezje, oprócz wrocławskiej, która się od jego wizyty uchyliła (Długosz lib. XI p. 495); arcbp zaś Łaski wizytował djecezję wileńską i do naprawy jej smutnego stanu zaradcze przedsięwziął środki. W aktach kapituły gnieźn. zr. 1518 f. 175 czytamy o tem te słowa: A. D. 1518 23 Oetobris Ii. D. Arch. Gnesn. eoram praefatis Dominis de Capitulo fecit relationem quia visilavit D. Epis. Vii-nensem ut et tanguam su/fraganeum suum et provinciae Gnesn. aitinentem assertbalgue ibidem esse multum deformem et deordinatum statum, tam spi-ritualium quam saecularium personarum. Miał nadto arcbp gnieźn.: a) prawo celebrowania pontyfikalnie i udzielania odpustów, biskupom pozwo-lonych, a to w całej prowincji, a nawet w djecezjach Stolicy Apostolskiej bezpośrednio podległych-, a do prowincji gnieźnieńskiej należących, b) Przywilej używania w ubiorze biskupim koloru purpurowego, którego, jak to świadczy memorjał, podany przez kapitułę metropolitalną gnieźn. do Stolicy Apostolskiej pod d. 17 Maja 1741 r., od niepamiętnych używali czasów: „quod celsissimi Principes illustrissimi ac reverendissimi Archie-piscopi Gnesnenses uti Legati Nati more Cardinalium vesliantur attesta-mur" (ex libro decretor. capituli yol. XX de a. 1741 p. 11). Gdy zaś przywilej ten czy zwyczaj ustał z czasem, odnowił takowy arcbp Krzysztof Szembek, otrzymawszy od Stolicy Apost. zezwolenie używania purpury, ale dla siebie tylko (Rzepnicki I 198); następca zaś jego Komorowski wyjednał u Pap. Benedykta XIV przywilej noszenia purpury dla siebie i następców swoich. W bulli rzeczonego Papieża „Ad decorem Ecclesiae" z d. i Paźd. 1749 czytamy: „Nos... specialem gratiam facere volentes... eidem Adamo electo, ejusąue in archiepiscopatu et primatu Gnesnensi successoribus pro tempore existentibus, ut ipsi quibusvis anni temporibus et diebus ubique locorum et in omnibus et singulis functionibus, habitum rubri seu purpurei coloris ad instar praefatae S. R. E. cardinalium nempe collare, subtanam, cingulum, mantelletam, mozzetam, caligas, birrectum, berrettam, aliudque capitis tegumentum nuncupatum berrettone hyemali tempore in regno Poloniae adbiberi solitum, excepto tamen pileo rubri sen purpurei coloris, cujus nsus... nunquam concessns, qninimo eipresse prohibitus sit... perpetuo concedimus et indulgemus, ac licentiam et facul-tatem desuper impertimur (oryginał w aktach kapituły pod N. 209). Na mocy tego przywileju i teraźniejszy arcbp Ledóchowski nawet w Rzymie podczas soboru w purpurze chodził, gdy poprzednik jego arcbp Prayłuski w czasie swej bytności w Rzymie r. 1854 i 1862, z powodu, że dowody na noszenie purpury poszły w zapomnienie, używał tylko fjoletów. c) Z przywileju, jaki mieli arcybiskupi gnieźnieńscy bicia monety w Żninie lub Lendzie, udzielonego przez Przemysława II r. 1284, odnowionego
