140 Germanowie.—Geroch. wsze w życiu Germanów przeważał. Nie zatrzymując się nad tćm dłużej, ■wyciągniemy zaraz pierwsze w życiu społecznem następstwa owej zasady ochoty wojennej. Taka zasada wytwarza dwa różne stany: wolnych i nie-wolnych. W narodzie wojennym tylko wojak, mąż zbrojny, jest wolnym; kto nie nosi zbroi i władać nią nie umie, lub nie śmie, ten wolnym nie jest. Niewolny poczytuje się za rzecz męża zbrojnego, pod którego zostaje opieką. Ztąd wynika i położenie kobiet, do którego nie należy odnosić bynajmniej zasad nowoczesnej sentymentalności. Grzeczność i służba dla kobiet, jaką widziały wieki późniejsze, nie znaną była wcale Germanom pogańskim, nawet kiedy, jak podaje Tacyt, okazywały one w sobie coś wieszczego i świętego. Tylko piękny strój włosów bywał własnością i ozdobą urodzonej z wolnych rodziców panny, a zresztą we wszystkiem stała ona pod władzą ojca, brata lub męża. Należy przeto zostawić ideologom ich własne, niedorzeczne zdanie, że cześć Najświętszej Panny bierze początek od starogermańskiej czci dla kobiet. Przeciwnie, cześć Najświętszej Panny, tak u Germanów jak i u innych ludów, wywołała poszanowanie dla kobiety i podniosła ją ze stanu upodlenia. Syn wolnego męża, dopóki nie nauczył się władać bronią i nie był zdatnym do wojny, poczytywał się także za niewolnego. Nawet między wolnymi, większa i mniejsza odwaga i biegłość w rozprawie orężnej ustanawiała różnicę: kto więcej się odznaczył w boju, ten miał większe poszanowanie, tego opromieniała sława wojenna i jej blask przechodził na jego dzieci, albowiem, według starogermańskich pojęć, dzieci z lepszą krwią ojcowską otrzymywały i lepszą duszę. Takim sposobem powstała najdawniejsza szlachta, którą nadto otaczał blask religijny, gdyż bohaterstwo, uważanem było za przymiot boski i za dar bogów. Rody szlacheckie były oraz rodami kapłańskiemi (chociaż niektórzy badacze niemieccy temu zaprzeczają). W szlacheckim domu pierworodny syn miał największe znaczenie, albowiem on najpierwej bywał zdatnym do boju, pierwszy odziedziczał szlachetną ojcowską duszę i przenosił swój ród do potomności. Jak przy ofiarach domowych ojciec rodziny pełnił czynność kapłana, tak brał ją na siebie głowa rodu, gdy zebrani byli razem wszyscy jego członkowie, lub przedstawiciele, i znowu następnie głowa pokolenia na ogólnem takowego zcbrauiu. Szlachta była stanem, chociaż nie ściśle wyosobnionym, ale za który płacono większe pogłówne, który miał wielkie poważanie i stał na czele narodu, jeśli nad nim nie panował. Ona przechowywała polania narodowe i stała przy boku książęcia lub króla, który winien był jej takąż wiarę, jakiej od niej wymagać miał prawo. Świetsy obraz takiej zobopólnej wiary i wpływu jej, w calem życiu narodu germańskiego, podaje natn pieśń Niebelungów. Początek wierności płynął u Germanów ze związku małżeńskiego. Człowiek wolny i zbrojny nie" zostawał sam, ale należał do rodu, z którym łączy go wspólność krwi. Ponieważ kobieta była rzeczą, przeto ją kupował od rodziny obcej, której za to wyliczał należną suinmę, przeto mógł znowu pozbyć się tej kobiety. Małżeństwo tedy było rozwiązalnćm przez męża. Kiedy żona była niewierną, mąż mógł karać ją na ciele i życiu. Często takie kobiety bywały przepędzane z chłostą po całych okolicach. U burgundów żona odbiegająca męża bywała topioną w błocie. Nikt nie miał bronić żony cu-dzolożnej, kiedy mąż w gniewie ją zabijał. U fryzów zostawiano mu do woli krajać ją w kawały, powiesić, spalić, albo zabić mieczem. U duńczy-
