Gerdil. 121 Przez 60 lat był G. niezmordowanym obrońcą Kościoła; w swoich pismach wystawił on sobie pomnik najwspanialszy. Toselli w Bolonji wyda! dzieła G'a 1 78 1 —1 7 94 r. w 6 tomach, ale daleko zupełniejszem jest wydanie rzymskie Fontcmy 1806 r., w 20 grubych tomach in-4 (2-e wyd. w Neapolu 1858). Dzieła G'a, pisane po francuzku, włosku i łacinie, dadzą się podzielić na: i) historyczne. Tu należy wiele prac napisanych dla użytku księcia piemonckiego, jak np. Historyczny obraz cesarstwa Rzymskiego (po franc.); Rys historji domu sabaudzkiego; Historja czasów Ludwika XV (po franc.); dalej Uwagi nad Juljanem Apostatą (Con-siderazioni sopra 1'imperat. Giuliano); Życie bł. Aleksandra Sauli, bpa Alexji, apostoła Korsyki (f 1592),po franc. 2) Matematyczne i fizyczne, jak np. O naczyniach włoskowatych; O pojęciu geometrycznej rozciągłości iw. i. 3) Fil ozoficzne. Tu należą lnstitutimes logicae; rozprawa O niematerjalności duszy, napisana pko Locke'mu; Obrona teorji Ma-lebransza o naturze i początku ilei pko teorji Locka (po franc.): Krytyka filozofji Wolfa (Esame e confutazione dei principii delia filosofia Wolfia-na sopra la nozione dellesteso e delia forza); Philosophicae institutiones, quibus ethica seu phil. prąctica continetur; Discours philosophigue sur Vhom-me; O absolucie (Memorie sopra 1'infinito assoluto, considerato nella gran-dezza e sopra 1'ordine in genero del vero e del bello); O pojedynkach (Trattato sui duelli); Wykład cech prawdziwej religji (Sposizione dei ca-ratteri delia vera religione) i w. i. 4) Pedagogiczne. Tu pierwsze miejsce zajmuje jego Anti-Emil (Iłiflessioni intorno alla teoria ed alla pra-ctica delia educazione contro i principii di G. G. Rousseau); O dysputach akademickich (Orazione sulle cause delie dispute etc.); O studjach młodzieży (Considerazioni sopra gli studi delia gioyentu), i różne traktaty o duchownych i świeckich zakładach naukowych. 5) Teo 1 ogic z n e: Sag-gio distruzione teologica; De Pontijicii primatus auctoritate; Trattato del matrimomo; De immuniiate eccl.; Responsio ad episc. Ebredunensem in gua errores aliąuot in hierarchiam et jurisd. ecclesiasticamrefutantur; Theol. moralis łibri tres; Appen łices al tractatus moralis christianae; O lichwie rozprawą pko PuJTendorfowi (po franc.); De ratione ineundae concordiae catholicos in-ter et heterodoxos; . Consectaria ad hierarch. eccl. spectantia ex his, quae acta sunt inter Bossuetum et Molanum, napisane na pytanie uczonego benedyktyna Bóbm'a, professora teol. w Fuldzie; Animadu. in Commentar. Febro-nii, praca pochwalona przez Pap. Piusa VI w breve z d. 3 Marca 1 793; In Georgii Sigism. Lakics prael. canonicas animadnersiones; Ossercazioni sul sinodo di Pistoja; Confutazione di due libslli di Eybel contro il breve di Pio VI „Super soliditate" i w. i. Słowem, nie było prawie żadnej poruszonej wówczas kwestji teologicznej i filozoficznej, którejby G. z niepospolitą głębokością umysłu nie traktował. Cf. Życiorys Ga w XX t. dzieł jego wyd. rzym., napisany przez Franc. Ludwika Fontanę, barnabitę, a późniejszego kardynała. Ob. także Oemres du cardinal Gerdil, contenant: sa vie et son eloge par le R. P. Piantoni et le cardinal Fontana, puis les oucrages suioants: Introduction a tetude de la religion; Erposition des ca-racteres de la vraie religion; De la dioinite de la religion chretienne; Essai d'instruction theologique; De Chomme dans l etat de la naturę et da »is i etat social, texte et tra iuctim en regari. publiess par M. l'abbj Mignę, Paris 186 3; Exposition dis ciracteres d: la vraie religion, wydał tenżo Migae w Deinonstrations eoangdiqu.es t. XI; Memoire sur 1'a'itorite. de lEjlise et
