Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 129.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

120 Gerdil. oddawali im wielkie pochwały. Oprócz nauczycielstwa i autorstwa, miał G. inue jeszcze zajęcia: był prowincjałem swego zakonu w Sardynji i teologiem arcybiskupim. Wyborowi jego na generalstwo zakonne przeszkodziła tylko ta okoliczność, że król Karol Emmanuel III, fca radą Pap. Benedykta XIV, powierzył G'owi wychowanie swego wnuka, księcia pie-monckiego (później Karola Emmanuela IV). Bardzo umiejętnie wywiązał się G. ze swego nowego obowiązku; królewski jego wychowaniec czcił go zawsze jak ojca. Wówczas też napisał G. szereg małych prac pedagogicznych: krótką logikę, historję filozofji, wykład najogólniejszych zasad metafizyki, kilka kompendjów historji, wstęp do Instytucji Justynjana i t. p.; wszystkie te prace dziś jeszcze mają swoją wartość. Z gruntowną nauką łączył G. głęboką pobożność; pobożność tę umiał przelać w swego wychowaóca, który okazał ją w ciężkich później próbach, przez jakie przechodził, i gdy r. 180 2 złożył koronę, wstąpił do jezuitów i jako zakonnik um. 1819 r. w Rzymie. Na dworze królewskim żył G. w odosobnieniu; dochody bogatego, danego sobie przez króla opactwa swego, prawie całkowicie obracał na ubogich. Sława jego wielka była w całych Włoszech, ale w skromności swojej nic prawie on o niej nie wiedział. Pius VI powołał go do Rzymu, zrobił konsultorem Św. officium i wyświęcił go na bpa Dybonny. D. 15 Gr. 1 7 78 G. został prekonizowany kardynałem; już Klemens XIV zamyślał posunąć go do tej godności. Wkrótce został G. prefektem Propagandy, protektorem Maronitów i członkiem wielu kongregacyj. Pracował nad poprawą liturgicznych ksiąg wschodnich i napisał wiele prac teologicznych, skierowanych mianowicie pko antyhie-rarchicznym dążnościom owego czasu, pko Eybel'owi, Febronjuszowi i synodowi pistojskiemu. Ażeby pko temu ostatniemu synodowi oddziałać jeszcze i faktycznie dobrym przykładem, polecił on swemu wikarjuszowi generalnemu w opactwie eitempcyjnćm San Miahele delia Cliiusa w Sardynji zwołać synod djecezjalny, którego wyborne ustawy znajdują się w 19 tomie rzymskiego wydania dziel G'a W Rzymie dom jego był miejscem zbierania się wszystkich uczonych; w purpurze pozostawał on jak dawniej nbogim. Po zajęciu miasta przez generała Berthier'a (w Lutym 1 79 8), G. opuścił Rzym i szacowną swoją bibljotekę musiał sprzedać na opędzenie kosztów podróży. Udał się do Piusa VI do Sieny, ale nie pozwolono mu być przy Papieżu. Przy szlachetnej pomocy dwóch przyjaciół: kardynała Lorenzana i arcbpa Despuig'a, miał za co dostać się do Piemontu. W Turynie, jako delegat apostolski, pismem swojóm z d. 14 Sierp. 1 798 r. zawiadomił bpów sardyńskich o nadzwyczajnych pełnomocnictwach, jakie udzielał im Papież na czas swojej nieobecności w Rzymie. Ztamtąd udał się do opactwa Della Chiusa, gdzie zamieszkał w seminarjum i, jakkolwiek często w ciężkim niedostatku, pomimo bardzo podeszłego wieku zachował świeżość i swobodę umysłu, krzepiąc się modlitwą i pracą. W Grudniu 1799 G. przybył na konklave do Wenecji, gdzie wiele głosów na niego padło, i już miał powód do żywej obawy, w obec gotującego się dlań wielkiego ciężaru, gdy kardynałowi Ilerzau'-owi udało się przeprowadzić zastrzeżenie Austrji, wyłączającej od wybieralności poddanych sardyńskich, a tóm bardziej francuzów. " Podeszły też 0 Już wiek G'a skłonił kardynałów do zaniechania jego wyboru. G. za nowym Papieżem Piusem VII udał się do Rzymu; um. 12 Sierpnia 1802 r. w celi barnabickiego klasztoru, po krótkiej, 25-dniowej chorobie.