Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 111.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

102 Gentile.—Genua. Gentile Jan Walenty, antytrynitarjusz (ob.), rodem z Cosenzy (w Neapolitańskiera); w polowie XVI w. przybył do Genewy, gdzie zbiegli z Włoch heretycy przystępowali do gminy protestanckiej. Pomiędzy nimi byli i antytrynitarjusze, jak Jerzy Blandrata (ob.), J. P. Alciato (ob.), Mat. Gribaldo, do których przyłączył się i G. Konsystorz włoski w Genewie ogłosił przeto r. 1558 wyznanie wiary, zawierające naukę o Trójcy ś. Gentile i jego wspólnicy podpisali je; pomimo tą jednak G. rozszerzał swoje antytrynitarskie nauki, pod pozorem, że wyznanie im przeciwne na piśmie było na nim wymuszone. Na synodzie polskim w Pińczowie wypowiedział on swą naukę, iż Bóg w wieczności stworzył ducha najszlachetniejszego, który w pełni czasów został człowiekiem. Uwięziony i sprowadzony do Genewy (ob. Kalwin), przyobiecał poprawę i spalił swoje pisma, w skutek czego uwolnionym został od wszelkiej kary, pod jednym tylko warunkiem, iż bez szczególnego pozwolenia nie mógł wydalać się z miasta. Ale potem uciekł z Genewy i wałęsał się po Szwaj-carji, Francji, Polsce i Morawach. Ztamtąd udał się do Wiednia, a następnie do Sabaudji, gdzie szukał swego przyjaciela Gribaldo. Tam pojmał go urzędnik z Bernu r. 15 68 iw tymże roku (prawdopodobnie w kraiku Ges, w departamencie Ain), za złamanie danego słowa i napaści na Trójcę ś., ucięto mu głowę. Przed śmiercią zarzucał on swym nieprzyjaciołom sabelljanizm i pocieszał się tem, że cierpiał za Ojca i jego cześć, kiedy Apostołowie i wszyscy męczennicy cierpieli tylko za Syna. Cf. Sandii, Biblio. Antitrinitar. p. 26. Lubienicii, Hist. Keformat. Polon, p. 10 7. Bockii, Hist. Antitrinit. tom II p. 4 2 7. Arnold'a, liirchenhistor. Th. II Bd. 6 c. 33. (Haas). S. S. Genua, albo Janua Ligurum; jako biskupstwo Genua szczyci się wielką starożytnością. Naprzód zależała od metropolji medjolaóskiej aż do r. 113 3, w którym Innocenty II, Papież, podniósł ją do arcybiskupstwa, z następującemi djecezjami stałego lądu: Vintimiglia, Noli, Albenga, Bru-gnatto, Bubbio na placentyńskićm terrytorjum. Gdy Genua podniesioną została do godności metropolji, wyspa Korsyka miała 6 biskupstw: Alerio, Ajaccio, Accia, Mariana, Nebbio i Sagom. Grzegorz VII i Urban II (10 7 8) wyspę Korsykę przyłączyli do arcybiskupstwa pizańskiego. Genueńczycy protestowali przeciwko temu i nieraz udawało się im skłonić Stolicę Apostolską do cofnięcia tego rozporządzenia. Innocenty II tedy r. 1133 podzielił wyspę na dwie części, i Syrus, bp genueński, zostawszy arcybiskupem, otrzymał juryzdykcję nad djecezjami w Accia, Mariana i Neb-bio; trzy pozostałe djecezje należeć miały do arcybisk. pizańskiego. Gdy Genueńczycy opanowali Korsykę, i ta druga część poddana została arcybisk. genueńskiemu. Na początku tego wieku G. dostała się Francji, biskupstwa niektóre zostały zniesione. Po upadku Napoleona I, Genua przyłączona została do Sardynji, a jako arcybiskupstwo otrzymała 1817 r. następne djecezje sufii-aganalne: Albenga, Brugnato, Aoli-Sacona. Bobbio, Jortona i Nizza. Nizza jednak pozyskała potem exempcję, a Tortona przyłączona do Vercelli. Do najznakomitszych pasterzy tej djecezji w na-"r r wiWleku zalicza» si«: Lambruachini, później kardynał; kardynał i Odm I (f 184 7) i Chanaz. Genua liczy wiele wspaniałych świątyń 1 różne zakłady dobroczynne. Oprócz katedry, 33 kościołów parafial- \P wl""1 by,° tu 69 kościotów. n»leż%cych do zgromadzeń duchowny en. W katedrze relikwje Ś.Jana Chrzciciela. Innocenty VIII, za prze-