Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 649.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
638
Fritzlar. — Froelich.

stolicę biskupią przeznaczył Buraburg, tak z natury jak sztuką obwarowane. Lecz skoro spokojniejsze nastały czasy, zstąpili mieszkańcy Buraburga do bliskiego Fritzalaru, bo lepiej im było osiedlać się w około kwitnącego tam klasztoru, aniżeli na nieurodzajnej i bezwodnej górze. Jeżeli więc nie za pierwszego bpa Buraburgu, to z pewnością za jego następcy Megingoza stolica biskupia do Fritzlar przeniesioną została. Lecz ze śmiercią Megingoza i biskupstwo to upadło. Skoro bowiem za Karola W. Saksonowie, a z nimi i Hessowie chrześcjańswo przyjęli, ustanowiono bpstwo padernborneńskie, do którego i Hessję saksońską przyłączono. Tak więc bpstwo Buraburg-Fritzlar, ustanowione głównie w tym celu, aby podtrzymywać chrześcjanizm w frankońskiej Hessji i rozszerzać go po za granicę saksońską, spełniło w zupełności swe zadanie; a prowincje, dla których głównie biskupstwo to postanowiono, zostały przyłączone do arcybpstwa mogunckicgo. Oprócz dzieł w art. Buraburg, ob. jeszcze Falkenheiner, Gesch. hessischer Städte und Stifte, Cassel 1841—42, 2 t. z dyplomatarjuszem (oba tomy wyłącznie o Fritzlarze). (Seiters).X. F. S.

Friul (włosk. Cividale, Cividale del Friuli, Civitad del Friuli; franc. Frioul; niemiec. Friaul; dawniej Forum Julii), stolica księstwa tegoż nazwiska, w królestwie Longobardów, do r. 1866 pod panowaniem Austrjaków, dziś w wenecko-mantuańskiej prowincji Udine. F. było najprzód stolicą bpią, pod zwierzchnictwem patrjarchów akwilejskich; zburzone r. 452, wraz z Akwileją, podniosło się później. Ok. r. 726 patrjarcha akwilejski Kalikst przeniół z Akwilei do F. swoją rezydencję, ztąd powstał „patriarchatus aquilejensis v. forojuliensis“; lecz patrjarcbat ten przez utworzenie patrjarchatu Grado, a później i prowincji salzburgskiej (811 r.), zredukowany został do szczupłych granic w samej tylko Lombardji (Wiltsch, Handb. d. Kirchl. Geogr. I 277). Franc. Menzano, Annali del Friuli (od r. 614—1797), 1858—68, 6 v. F. w dziejach kościelnych pamiętny jest synodem prowincjonalnym. Baronjusz (Annal. an. 791 n. 6) datę tego synodu podaje r. 791, ponieważ w protokóle synodalnym powiedziano, że odbył się w 23 roku Karola. Lecz że to jest synod włoski, przeto trzeba liczyć 23 rok panowania Karolowego w Italji (t. j. od r. 774), a nie we Francji i Niemczech. Synod więc odnieść należy do r. 796 (Pagi, Crit. Annal. ad l. c.); zwołał go Paulin, patrjareha akwilejski. Z przedmiotów dogmatycznych uchwalono przyjęcie wyrazu „Filioque“ do składu wiary i potępienie adopcjanizmu; z dyscyplinarnych zaś ustanowiono 14 kanonów względem reformy duchowieństwa, zakonnic i względem małżeństw. Akta tego synodu ap. Mansi, Conc. XIII 830 i w S. Paulini (ob.) Opera. Cf. Hefele, Conciliengesch. § 404. X. W. K.

Froelich Edward, jeden z najpierwszych numizmatyków wieku XVIII, ur. w Gratzu, w Styrji, 1700 r.; po ukończeniu nauk w Wiedniu i Leoben, wstąpił do jezuitów, wykładał w ich szkołach nauki matematyczne, historję i in.; po założeniu Theresianum w Wiedniu (1746 r.), mianowany bibljotekarzem tego zakładu i professorem historji i archeologji, obowiązki te spełniał do śmierci (7 Lip. 1758 r.). Napisał: Utilitas rei numariae veteris (Viennae 1733); Appendicula ad nummot Augustorum et Caesarum (ib. 1734); Diss. de numis monetariorum veterum culpa vitiosis (ib. 1736); Animadversiones in quosdam numos veteres (ib. 1738; ed. alt. curante Franc. Gorio, Florentiae 1751); Appendiculae