Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 597.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
586
Franciszkanki.

też królowie polscy niemniej łaskawymi okazali się na ten klasztor. Zakonnice, mając sobie od królów nadane prawo kollacji w swych dobrach istniejących probostw Kostrzyna i Strzyżowa, w r. 1548 ustąpiły je Prowincjałom swoim. W r. 1622 obecny w Polsce jenerał zakonu Jakób Bagnacabalensis poddał klasztor pod władzę arcybispupa, lecz wkrótce wróciły pod dawną zwierzchność prowincjałów. R. 1762 było zakonnic 29; na utrzymanie posiadały bogate i obszerne dobra, lecz spustoszone. Opis klasztoru z r. 1597 wymienia miasto i dziewięć wsi, stanowiących własność klasztoru, w którym naówczas 15 zakonnic mieszkało. Z tego konwentu Zofja Izbieńska, wziąwszy z sobą trzy inne zakonnice, udała się do Chełmna 1579 r., gdzie w klasztorze benedyktynek, zniszczonym i rozproszonym przez herezję, odnowiła życie religijne i przygotowała mu świątobliwą ksienię w osobie Magdaleny Mortęskiej, która zreformowała regułę tamtejszych benedyktynek. Izbieńska umarła tamże 1631 r. Kalisz posiadał mały klasztorek franciszkanek, które tu z następnej okoliczności sprowadzone zostały. Gdy r. 1596 zakonnice krakowskie i sądeckie wyłamały się z pod zwierzchności zakonników, a przeszły pod władzę biskupią, wtedy ks. Ant. Ferd. Wilczek, gorliwy o chwałę i rozszerzenie reguły franciszkańskiej, wystarał się w Kaliszu o kamienicę, którą pani Katarzyna z Szołdrskich Sulmowska ofiarowała, i tam pomieścił kilka franciszkanek z Krakowa, pragnących pozostać nadal pod zakonnem zwierzchnictwem. Z jałmużny czas jakiś żyły, a gdy sama pani Sulmowska ich habit przyjęła, otrzymały od niej wieś Kaliszkowice; którą gdy familja Szołdrskich odebrać im chciała, zakonnice udały się do króla Zygmunta III: ten pismem swém z d. 5 Grud. 1626 r. surowo wzbronił dalszych napaści. Barbara Miechowicka, zakonnica z Krakowa sprowadzona, została tu pierwszą ksienią 1618 r. i odtąd zakon w życie wprowadzony; z początku zaraz znalazło się 34 zakonnic. W r. 1683 Marcjanna Bogucka, po trzeci raz ksienią obrana, zbudowała refektarz i naprawiła inne budynki, które, gdy czas zniszczył, w r. 1734 odrestaurowała ksieni Cecylja Olewińska. Kościołek murowany miał tytuł Ofiarowania N. M. P. i posiadał 4 ołtarze. W wielkim r. 1702 pomieszczono obraz N. M. P. Bolesnej, z Chrystusem na łonie, który niegdyś był własnością Władysława Kolińskiego, szlachcica ze wsi Żerniki, i, jak akta podają, kilkakroć był widziany, jakoby łzy ronił, co proboszcz Józef i wielu innych pod przysięgą zeznało. Pan ten uważał kościół za miejsce odpowiedniejsze dla obrazu; nie mógł go jednak złożyć w parafjalnym, zbyt ubogim i nie mającym często księdza, oddał więc franciszkankom kaliskim, między którymi kilka krewnych jego było. Klasztor ten za rządu pruskiego zniesiony, a zakonnice r. 1799 do Szremu i Gniezna przeprowadzone zostały; dziś i śladu nie ma istnienia kościoła i konwentu; miejsce dawnej possesji franciszkanek zajmują dziś kamienice osób prywatnych, w pobliżu kościoła ś. Stanisława będące (Pam. R. M. IV 355). Szrem otrzymał zakonnice staraniem prowincjała Jana Donata Caputo i Jędrzeja Opalińskiego, bpa pozn.; za ich bowiem wstawieniem się i wolą franciszkanie w Szremie, posiadając dawnej fundacji kościół ś. Krzyża za miastem, z klasztorem, takowy r. 16l6 ustąpili dla zakonnic, z ogrodem i placem, żądając tylko, aby im franciszkanki zł. 10 płaciły corocznie, jakby w pamięć, że od nich własność tę otrzymują. Prowincjał, gorzko czując odpadnięcie zakonnic krakow. i sądeckich z pod jego juryzdykcji, przyłożył warunek, że gdyby te o coś podobnego pokusić się kiedykolwiek odwa-