duch świata przecisnąć się zdołał, zwalniać poczęły w pierwotnej karności. Wtedy to zakonnice w Krakowie i w Starym Sączu nie chcąc słuchać swego prowincjała, Klemensa Kasprowicza ze Skalbimierza, który je do surowej reguły naganiał, poddały się zwierzchnictwu biskupa. Otrzymały na to zezwlenie Klemensa VIII r. 1596, i za rządów prowincjała Jana Donata Caputo przeszły pod władzę biskupa krak. kard. Jerzego Radziwiłła, oraz jego następców. Breve to przechowują w klasztorze swoim klaryski krakowskie; inne klasztory, oprócz tych dwóch wspomnianych, pozostały pod władzą prowincjała. Litwa i Ruś klarysek nie miały. Konwenty klarysek polskich w ten sposób do franciszkańskich kustodji zaliczone były. W kustodji gnieźnieńskiej: Gniezno otrzymało zakonnice r. 1259, z fundacji Bolesława Pobożnego, księcia gnieźnień. i kaliskiego, syna Władysława Plwacza, a brata Przemysława Pobożnego, księcia poznańskiego. Przyczyniła się prośbą swą bł. Jolanta, żona jego. Fundator zmarł w Kaliszu r. 1279, w Poznaniu pochowany. Jolanta porzuciła wtedy świat, udała się do bł. Kunegundy, siostry swej, do Krakowa, i przyjęła habit franciszkanek; z nią w Starym Sączu zostawała do r. 1292, w którym Kunegunda umarła. Wtedy przybyła znowu do Gniezna, gdzie w klasztorze zakonnic najniższe posługi z pokorą spełniała, uczynkami miłosierdzia słynęła i szczególném nabożeństwem do Męki Pańskiej. Umarła tamże 1298, a dzień jej śmierci, 11 Czerwca, uroczyście obchodzą zakonnice. Za pozwoleniem Stolicy Apost. śpiewaną bywa wotywa o Trójcy Przenajśw., przy licznym napływie ludu pobożnego. W obszernej kaplicy zakonnic (które tu kościoła własnego nie mają, tylko z lewego boku świątyni franciszkanów oratorjum pod tyt. ś. Bartłomieja Ap., a chór wyżej), na środku, znajduje się grobowiec z relikwjami błogosławionej. W d. 4 Listop. 1631 r. z polecenia arcybpa Jana Wężyka wyjęte jej kości z dawnego grobu, a po oczyszczeniu i opieczętowaniu d. 2 Grud. t. r. tu umieszczone. Sprawdzano je potém w Kwietniu 1682, a Stan. Szembek, arcybp, zamyślał zarządzić uroczyste podniesienie kości błogosławionej, tymczasem śmierć go r. 1721 zaskoczyła. W głowach tego grobowca położono kamień pamiątkowy dla jej męża Bolesława Pobożnego, a w bliskości poumieszczano obrazy: bł. Salomei i Kunegundy, oraz Eufemji, córki Przemysława, księc. pozn., Heleny, córki Henryka, księc. Wrocł., i Elżbiety, jej siostry (1296), tudzież obraz Beaty, córki Ostroroga, woj. Pozn. (1477): cztery te świątobliwe dziewice w klasztorze gnieźn. wykonały zakonne śluby (ks. M. Kielkowski, Sława sługi Bożej Jolenty, w Pozn. 1723 str. 96). Klaryski tutejsze ze czcią religijną przechowywały pamiątki po bł. Jolancie, jak miseczki, różaniec jaspisowy i część jej trumny, reszta bowiem na relikwje rozebrana. Taż kaplica franciszkanek posiada podłużny nóż, dość już przez rdzę zniszczony, którym ciało ze ś. Bartłoraieja miało być obdarte; wystawiany bywa w uroczystość Apostoła do ucałowania, w kryształowym relikwjarzu, wewnątrz i zewnątrz srebrem wyłożonym, sprawionym r. 1733 kosztem Rozalji Łąckiej. Są tu nadto relikwje z ręki ś. Stanisława bpa, ozaz innych męczenników. Fundusz klasztoru powiększył nowemi nadaniami Przemysław II, król. pol., a dawne stwierdził 1284 i potém i 1295 r. Władysław Łokietek, zięć bł. Jolanty (zaślubił bowiem najstarszą jej córkę Jadwigę), pomnożył dochody klasztoru 1298, co wszystko imieniem królewskiém zatwierdziła następnie Elżbieta, królowa Węgier i Polski, córka Łokietka, 1372 r.; następni
