Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 592.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
581
Franciszkanie w Polsce.

franciszk. osadzeni przez Krysztofa Malchiewicza Chełchowskiego, ziemianina wojew. Potockiego, ok. r. 1630. Kościół najprzód był drewniany, potém stanął murowany pod tyt. Niepok. Poczęcia N. P. w r. 1773, klasztor zaś murowany w r. 1818; zakonników mieszkało trzech w r. 1825. 4) Hubin w powiecie Lepelskim, wioska dziedziczna Jana Pakosza, stolnika województwa Połockiego, gdzie tenże fundował kl. z kośc. drewnianym r. 1714, poczém zakonnicy wymurowali kl. i połowę kościoła, poświęconego N. M. P. Przebywało tu 3 księży, rządząc parafją; zniesieni 1832 r. 5) Sienno, kl. i kośc. Trójcy Przenajś. drewniany, fundacji Eustachego i Reginy Kurczów, podkomorzych parnawskich i starostów upitskich, r. 1609. Dopiero r. 1760 stanął kl. murowany, a kościół takiż r. 1772 ze składek i jałmużny. Tu relikwje św. Fortunata męcz. cudami słynące, z odpustem 22 Czerw. W r. 1825 było księży rządzących parafją 5 i dwóch braciszków. 6) Łukomla, kl. i kośc. św. Ducha drewniany, fundowali książęta Bazyli i Zofja z Judyckich Łukomlscy, sędziowie ziemscy orszańscy, r. 1636. Gdy kościół zgorzał r. 1810, wystawili zakonnicy nowy drewniany pod tyt. św. Antoniego pad. r. 1816. Mieszkało tu księży 3; zniesieni 1832 r. 7) Orsza, fundacji Stanisława Kotowskiego, podstolego rzeczyckiego, w r. 1680. Kościół murowany Wniebow. N. M. P. stawiany przez fundatora, klasztor zaś z jałmużn; w nim się utrzymywało 2 zakonników 1825 r. Do klasztorów fran. prowincji litew. należy także ubogi konwent w miasteczku Serafin, guberni Mińskiej, z św. Antoniego padew., z drzewa wystawiony przez Kazim. i Benedyktę z Winiarskich Janiszewskich, podstolich owruckich, r. 1762; dwóch księży i braciszek byli tu r. 1825; zniesiony 1832 r. Był niegdyś kl. fran. w Międzyrzeczu nad rz. Ostrogiem, fundowany przez Janusza księcia Ostrogskiego r. 1610: o nim, równie jak o serafińskim, rzadko wspominają historycy. Wszystkie wymienione klasztory, objęte mappą zakonu, wydaną ok. r. 1770, odmienny przyjęły podział co do kustodyj po złączeniu się w jednę prowincję Litwy i Rusi. W r. 1825 na Litwie było kustodyj 4, jako to: I. kustodja wileńska, z 9 klasztorami: wileński, olkienicki, kowieński, żogieński, giełwański, kołtyniański, oszmiański, holszański i narwilski; II. kustodja grodzieńska, 7 kl.: grodzieński, drogicki, drohicki, nowogródzki, łopienicki, świsłocki, szejbakpolski. III. kustodja pińska, z 8 kl.: piński, miński, serafiński, iwieniecki, postawski, udziałski, dziski i prozorocki; IV. kustodja połocka, z 6 kl.: połocki, sokolnicki, hubiński, siennicki, orszański i łukomlski. Prowincja zaś Rusi Czerwonej miała 2 kustodje: I. merecka, z 6 klasztorami: merecki, korzecki, iwnicki, druszkopolski, krzemieniecki i szumski; II. kustodja kamieniecko-grodzka, z 5 kl.: grodecki, wonkowski, barski, komargrodzki, lisiański. Konwenty te znajdujemy wyliczone w rzadkiej broszurze in-12 o 60 str. pod tyt. „Cathalogus Patrum et Fratrum Provinciae Lithuanae utriusque Russiae Ordinis Minorum Conventualium. Anno Dni 1825 diebus Julii post Convocationem Olkienicensem comparatus. Vilnae Typis Basilianis,“ gdzie znajdujemy 18 kart nieliczbowanych spisu 280 osób zakonnych, należących do litewsko-ruskiej prowincji. Z tych klasztorów wkrótce wiele zniesionych zostało, albowiem druk pod tyt. „Capitulum electivum provinciale, Prov. Lith. S. Angeli Custodis Ord. Praedicator.“ (Vilnae 1833) wylicza samych franciszkańskich konwentów 29, suprymowanych r. 1832, między