kaliskiego, męża bł. Jolanty, r. 1257. Pierwiastkowo kość. i kl. były drewniane; około r. 1283 wystawiono kośc. murowany. W nim Jakób Świnka tegoż roku na kapłana i areyb. gnieźn. konsekrowany, oraz paljuszem przyodziany, następnie kośc. poświęcił pod wezwaniem ś. Stanisława i męcz. Kazimierz W. miasto murem opasując, wyrestaurował z gruntu kośc. r. 1339, ztąd wielu jemu przypisuje budowę dotąd stojącą. Pożąr zniszczył kośc. r. 1536, iż stał pustkami prawie do 1600 r., a następnie wciągu 23 lat odrestaurowany staraniem zakonników, kosztem dobrodziejów, Klasztor zaś murować zaczęto dopiero r. 1640. Obraz N. M. P. łaskami słynący w wielkim ołtarzu, r. 1615 przez gwardjana Anton. Wilczka tu złożony, pochodzi od niejakiej Doroty Strzałkowskiej, nawróconej z arjanizmu. Z boku lewego kaplica Męki Pańskiej, z bractwem, a obok niej inna ś. Barbary, potem na kruchtę, w końcu znowu na kaplicę bł. Jolanty zamieniona. W tym kośc. spoczywa i ma pomnik historyk zakonu ks. Kazim. Biernacki, zm. 1725 r., wieku 96, profesji 81 lat. W klasz. były studja filozoficzne, a od r. 1644 nowicjat; wielu ze szlachty przyjęło tu habit, inni tercjarstwo. Ok. r. i860 kośc. i kl. wyrestaurowane składkami, staraniem ówczesnego gwardjana ks. Sebast. Martyńskiego. Obszerniejszy opis w Pam. Rel. Mor. IV 345. 4) Piotrków miał franciszkanów od r. 1616, zaprowadzonych staraniem ks. Adama Siechy, kustosza gnieźn., i Anton. Ferdyn. Wilczka, gwardjana kaliskiego, gdzie z upoważnienia jenerała zakonu ściślejszą zachowywano regułę, zreformowaną przez tych dwóch pobożnych mężów. Dopomógł im do pozyskania dobroczynnych panów ks. Wojciech Klotnej, prob. piotrkowski, i uroczyście przyjęto franc, w 1624 r. do kaplicy dla nich zbudowanej, gdyż na kościół dopiero w r. 1627 kamień węgielny poświęcono, a w r. 1637 wykończono i następnego poświęcono pod tyt. N. M. P. Anielskiej. Do r. 1700 trzymali ściślejszą karność zakonnicy; gdy potém zwolnieli, upadać począł ich kl. W r. 1822 mieszkał już jeden tylko zakonnik, ks. Seweryn Dutkiewicz, który w r. 1834 opuściwszy to miejsce, przeniósł się do Bełchatowa. Odtąd kl. stał pustkami do r. 1824, w którym rząd nabył go na własność i ok. r. 1840 wyrestaurował na lazaret wojskowy. Kościół poszedł w ruinę; posiadłości klasztorne przekazane fran. w Radomsku. Opis kl. piotrkowskiego w piśmie Rocznik na r. zwycz. 1873, wydawaném w Petrokowie pod red. A. Porębskiego, p. 45. 5) Pyzdry otrzymały kl. ok. r. 1270 z fundacji krzyżaków, jak podaje tradycja, gdyż akta z kośc. i kl. drewnianym spalone przez tychże krzyżaków r. 1331. Kazimierz W. w r. 1339 odbudowując miasto warowne, z dawnego zamku, wzniósł nowy kośc. i klasz. franciszkanom. W r. 1589 takowe spłonęły, lecz je z gruzów podźwigła Jadwiga Czarnkowska, wdowa po jenerale wielkopol. i staroście pyzdrskim, r. 1596. Później jeszcze parę razy ogień znaczne sprawił zniszczenie, mianowicie w r. 1768. Był tu nowicjat. Król August III w r. 1762 oddał parafję pyzdrską fran., co Klemens XIII Pap. w roku następnym zatwierdził (Pam. R. Mor. V 128); klasztor ten zniesiony w r. 1864. 6) Łagiewniki, wieś pod m. Zgierzem, z kl. fran. w r. 1675 założonym, z powodu objawienia się tutaj ś. Antoniego Padew. Pierwotnie wprawdzie dziedzic miejsca, Żelewski, wystawił tylko kaplicę drewnianą i sprowadził księdza z kl. piotrkowskiego, poczem zakonnicy do r. 1682 zbudowali kośc. i kl. z drzewa, staraniem gwardjana ks. Adrjana Piądzikowskiego, który w r. 1702 położył jeszcze kamień węgielny na kośc. murowany. Nastę-
