Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 520.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
509
Francja.

Cadurci (Cahors), Ruthenae, (Rhodez), Albiga (Alby) i Arverni (Clermont). Podług zaś najdawniejszych spisów u Binterim’a były one następne: Clermont, Eodez, Arisita (?), Limoges, Mande, czyli Gabales, Vellava czyli Anitium, Albiga. W czasie wojen Franków z Arabami (początek VIII w.) i króla Pepina z księciem Akwitanji Waifarem (760—768) o biskupstwach tych nie ma nigdzie wzmianki. W IX w. znowu są tam djecezje: Albiga, Cadurci, Gabales, Mimate, Vellava (Anicium, także Podium), Arverni, Lemovica i Ruthenae. Papież Eugenjusz III arcbpowi z Bourges dał prymat nad prowincją Bourges i Bordeaux, ztąd arcbpi tutejsi nazywali się prymasami Akwitanji, a nawet patrjarchami. Arcbp z Bordeaux zostawał w zależności od tej stolicy do 1305 r. Za Jana XXII, Pap., Bourges miało 11 sufraganji: Claramontensis, Ruthenensis, Lemovicien., Mimaten., Albien., Caturcen., Castren. (Castres), Vabren. (Vabres), Tutelen. (Tulle), S. Flori (St. Flour) i Aniciensis. Gdy Alby r. 1678 zostało arcybpstwem, przy Bourges pozostały tylko: Clermont (ob.), Limoges (ob.), Tulle (ob.), Puy (ob.) St. Flour (ob.) aż do rewolucji. Konkordat z 1801 pozostawił przy tej metropolji Clermont, St. Flour i Limoges; dwa pozostałe biskupstwa konkordatem z 1817 zostały wznowione. Arcbsptwo Bourges liczyło 1873 r. 9 probostw 1ej klassy, 55 2ej kl., 429 sukkursalji i 62 wikarjatów etatowych, 613,085 dusz. Przed rewolucją dochód biskupi otaksowany był na 30,000 liwrów. Acrbp obecnie, oprócz 3 etatowych (agrées) wikarjuszów jeneralnych, ma jeszcze 9 nieetatowych. Prócz seminarjum kleryckiego, prowadzonego przez sulpicjanów, są jeszcze małe seminarja w Bourges i w St. Gaultier. W djecezji znajdują się jezuici (w Bourges), redemptoryści, trapiści, missjonarze św. Serca, bernardyni, barnabici, bracia szkolni 10 domów; siostry miłości de Montoir 63 domów, benedyktynki, urszulinki 2 domy, karmelitanki, siostry szpitalne 7 domów, siostry Rodziny św., siostry krzyża 6 domów; siostry z Saumur 6 d., sios. Niepokal. Poczęcia, sercanki, sios. Dobrego Pasterza, siostrzyczki ubogich, damy de Chavagnes, wierne służebnice Jezusa, siostry Słowa wcielonego 2 d., siostry Serca Jezusa 5, siostry ś. Marcina 3, siostry ś. Marji z Broons 4, ś. Józefa, ofiary (białe damy) 2 d. Synody w Bourges odbyły się: 472 r., 767, 842, 1031, 1034, 1145, 1213, 1214, 1215, 1225, 1228, 1240, 1276, 1286, 1315, 1336, 1438. 8) Alby, od miasta Alby, albo Albi, Albiga, nad Tarn w Langwedoku, które stolicą biskupią zostało w III w.; pierwszym biskupem miał być s. Clarus; pierwszym historycznie pewnym bpem jest s. Diogenianus (406—428 r.). Biskupstwo to zostawało pod metropolją Bourges. W XIV w. zostało podzielone, i z jednej części erygowane biskupstwo Castres. Innocenty XI podniósł tę stolicę do metropolji (1676), dając jej za suffraganje: Cahors, Castres, Mende, Rodez, Vabres, z obowiązkiem wszakże wypłacania 15,000 liwrów arcbpowi z Bourges; sam zaś arcbp z Alby miał 120,000 liwr. dochodu. Konkordat z 1801 zniósł tę metropolję, wraz z 3 biskupstwami: Castres, Eodez, Vabres; Cahors zostało poddane Tuluzie, a Mecde — Lyonowi. Konkordat z 1817—21 przywrócił tę metropolję i należące do niej biskupstwa, z wyjątkiem Vabres, które nie zostało wznowione, a Castres zostało z metropolją złączone, które też nosi nazwę Alby-Castres; nadto, otrzymała ta metropolja suffraganję Perpignan. Archidjecezja ma 352,718 mieszk., 48 probostw 440 sukkursalji, 78 wikarjatów etatowych. Seminarjum wielkie prowadzą lazaryści; 2 małe seminarja: w Castres i Lavaux. Ze zgromadzeń religijnych