Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 435.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
424
Fisen. — Fiszer Jan.

leodiensis sive Vitae et elogia sanctorum et aliorum, qui illustri virtute hanc dioecesim illustrarunt, Insulis 1647 f.; 4) Paradoxum christianum neminem laedi nisi a seipso, Leodii 1640. W S. Legia jest historja kościoła leodyjskiego, doprowadzona do r. 1612; we Flores, oprócz żywotów ludzi śś. i świątobliwych, porządkiem kalendarza, znajduje się lista wszystkich opatów i ksień djecezji leodyjskiej (Liège).

Fistula, zwana także pugillaris, λαβις, tubulus, złota lub srebrna prosta rurka, rączką opatrzona, przeznaczona do picia Krwi Najśw. z kielicha. Używana ona była bezwątpienia dla zapobieżenia niebezpieczeństwu uronienia kropli Krwi Najśw., wtenczas, kiedy jeszcze przyjmowano Kommunję pod obu postaciami. Djakon, albo we Mszy czytanej sam kapłan, po spożyciu św. Hostji, brał w rękę wielki kielich dla kommunikujących, konsekrowany dla ludu (sam celebrujący kapłan używał małego kielicha), i dawał im pić Krew Najśw. przez tę rurkę. Niekiedy i księża używali we Mszy św. tej rurki. W niektórych kościołach klasztornych użycie tej rurki przetrwało do XVII wieku. Cf. Vogt, Historia fistulae eucharisticae, Bremen 1750.

Fiszer Jan. 1 (Fisher. v. Joanes Roffensis), teolog angielski i kardynał, ur. 1455, według jednych w Beyerley, w hrabstwie Yorkskiém, według innych w Cambridge; w każdym jednakowoż razie to jest pewną rzeczą, że się kształcił w sławnym podówczas uniwersytecie w Cambridge i tak się odznaczył, że już jako młody doktor na kanclerza uniwersytetu powołany został. Wstąpiwszy do stanu duchownego, zajął się z całą gorliwością kierownictwem dusz, a najznakomitsze osoby powierzyły mu swe sumienia, jak np. hrabina Małgorzata Derby Richmond, matka króla Henryka VII, pierwszego Tudor’a, który od 1485 r. berło angielskie dzierżył; król sam powołał go do swej rady. Na tém stanowisku wielkie położył zasługi około podniesienia nauk, mianowicie w Cambridge. Matkę królewską nakłonił do założenia dwóch nowych kollegjów w Cambridge, wspaniale urządzonych, a sam znaczne wydawał summy na wspieranie ubogiej, uczącej się młodzieży, nietylko w Anglji, ale i po za jej granicami. Henryk VII, nagradzając jego zasługi, ofiarował mu biskupstwo Rochester. Tu otworzyło się mężowi pełnemu ducha apostolskiego szerokie pole działalności. Odtąd uważał trzodkę sobie powierzoną, jako jedyny cel wszystkich swoich prac, trudów i poświęceń. Nauczając i lecząc dusze, opowiadając słowo Boże i dobrze czyniąc, usiłował dla wszystkich stać się wszystkiém. Tak bardzo umiłował powierzoną sobie djecezję, że już żadne, ofiarowywane mu bogatsze stolice nie mogły go skłonić do rozłączenia się z nią. R. 1500 umarł Henryk VII, a młody jeszcze Henryk VIII wstąpił na tron angielski. Fiszer wywierał pewien wpływ na ukształcenie młodego króla, którego niedoświadczoną młodość, już na łożu śmiertelném, przywiązana babka doświadczonemu mężowi polecała. Długo doznawał Fiszer wielkiego szacunku u króla, który zwykł był odzywać się, że żaden z panujących w Europie nie może się poszczycić prałatem takiej nauki i cnoty, jakim jest biskup z Rochester. Wystąpienie Lutra w Niemczech (1517) zwróciło gorliwą działalność zasłużonego pasterza w inną stronę. Fiszer należy do pierwszych, którzy po za granicami Niemiec bronili wiary przeciw kacerstwu. Temu celowi poświęcona jest wielka część pism jego, jakie nas doszły. Nawet dzieło