Hiszpanie i Austrjacy, popierający katolików, zajęli Waltelinę i inne części kantonu Gryzonów, i zapewnili Waltelinie swobodny wybór katolickich urzędników. Austrja starała się o przywrócenie religji katolickiej w tych stronach, i w tym celu Fidelis, za zgodą przełożonych, wysłany tam został z początkiem 1622 r., na czele missji, wówczas ustanowionej przez kongregację propagandy dla Szwajcarji. Missja ta wiele już zrobiła dobrego w Bretigau (Brectiolo), Grüsch i Sevis (Sevisium), gdy Fidelis po Wielkanocy tegoż roku padł ofiarą zajadłych kalwinów. Obchodził tę uroczystość w klasztorze, gdzie już ostrzeżonym został, o grożącém mu niebezpieczeństwie. Przewidując bliski swój koniec, podziękował władzom miasta Feldkirchu za wyświadczone klasztorowi dobrodziejstwa, polecił im ubogich i udał się z powrotem na missję, przygotowany na męczeństwo spowiedzią z całego życia i odprawieniem Mszy św. Podstępnie zaproszony przez fanatycznych chłopów do Sevis z kazaniem (24 Kwietnia 1622): w czasie kazania padł strzał do niego, ale kula chybiła. Obecni zaczęli uciekać z kościoła; żołnierzy austrjackich, dodanych missjonarzowi, częścią zabito, częścią uwięziono; F. ukląkł przed ołtarzem, polecając się Bogu, poczém udał się w drogę ku Grüsch; chłopi uzbrojeni przytrzymali go, a jeden z nich uderzeniem miecza powalił go na ziemię. F. podniósł się jednak z ziemi, modlił się głośno za swoich morderców, którzy rzucili się na niego z szatańską wściekłością. Roztrzaskano mu czaszkę, w piersi miał więcej niż 20 pchnięć, żebra wszystkie prawie połamane i trudno było na całém ciele znaleść kawałek nieporaniony. Ciało pochował na drugi dzień zakrystjan. Jednocześnie chłopi z Grüsch, zabiwszy kilkuset żołnierzy austrjackich, śmiertelnie ranili ojca Jana, towarzysza Fidelisa w missji. Fidelis policzony został w poczet świętych męczenników przez Benedykta XIV, r. 1746. Ciało 18 Paźd. 1622 r. przeniesiono do kościoła kapucynów w Feldkirchen, gdzie obecnie spoczywa; głowa i lewa noga znajduje się w kościele katedralnym Churu. Cf. Acta canonis. S. Fidelis, Romae 1749. J. A. Zimmermann, Der h. F. v. Sigm. sein Leben etc., Innsbruck, 1863; Kurze Lebensbeschreibung des hl. Fidelis von Sigm., Freib. im Br. 1846. Zbiór życia św. Wojciecha, arcybpa gnieźn., oraz s. Fidelisa, kapucyna missjonarza, Warsz. 1847; ib. 1859. (Schrödl). J.
Fietzek Jan Aloizy, ur. 10 Maja 1790 r., 1814 wstąpił do seminarjum duchownego w Krakowie. Po wyświęceniu był najprzód komendarzem w Czeladzi, potém 6 lat proboszczem w Ziemięczycach; od r. 1826 proboszczem w Piekarach, w Górnym-Szląsku. Za przykładem ks. Teobalda Mathew z Irlandji i Selinga z Niemiec, zaprowadził towarzystwo wstrzemięźliwości pomiędzy ludem górno-szląskim polskiego pochodzenia r. 1844. Od r. 1841 z pobożnych składek zaczął budować kościół w Piekarach, poświęcony 1849 r. przez kardynała Diepenbroka, bpa wrocławskiego. Wydał swym kosztem w Wiedniu u mechitarystów Żywoty ks. Skargi (ob.), a w Niemieckich Piekarach Matkę śś. Polsk. ks. Jaroszewicza, (ob.); nadto, napisał wiele różnych książek brackich i do nabożeństwa w języku polskim dla ludu szląskiego. Um. 18 Lutego 1862 r. Żywot F’a napisał dawny jego wikarjusz i przyjaciel ks. Karol Pressfrend, i wydał w Bytomiu 1864 r. X. Ł. J.
Figura (typ) w Biblji. Tak się nazywa fakt rzeczywisty, w Starym T. opisany, a będący zarazem przepowiednią, odnoszącą się do Chry-
