Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 288.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
277
Felder. — Feljanci.

um. 1818 r. Napisał: Gelehrten u. Schriftstellerlexicon der deutschen katholischen Geistlichkeit, Landsh. 1817—22, 3 t., kontynuowany przez Weitzenegger’a. Wydawał Mały i Nowy magazyn dla katolickich nauczycieli religji, 1806—12, i Gazetę literacką dla nauczycieli religji, 1810—1816.

Felgenhauer Paweł, entuzjasta protestancki w XVII w., był synem pastora w Putschwitz, w Czechach; uczył się medycyny, ale więcej niż medycyną, zajmował się on pisarstwem teologiczném i mystyczném (jak przekonywa długi katalog jego pism u Arnold’a, Kirchen — u. Ketzerhistorie, cz. 3 r. 5). Katolicy, luteranie i kalwiniści są, podług niego, zarówno niegodziwymi sekciarzami; pocieszał się tylko nadzieją tysiącletniego królestwa. Nie miał pretensji do widzeń, ale zapewniał, że podobnie jak Luter, jak św. Paweł i inni apostołowie, bezpośrednio od Boga otrzymał prawdę. Pko socynjanom dowodził, że Chrystus jest niestworzonym Synem Bożym, ale twierdził, że ciało jego jest z nieba. Rozróżniał troisty Najśw. Sakrament, ale w żadnym nie przyznawał rzeczywistej obecności J. Chrystusa. Głównym jego pism przedmiotem było rozdwojenie i niemoralność, panujące pomiędzy protestanckim i pastorami, których on bez miłosierdzia biczuje. Z Czech wygnany, przebywał czas jakiś w Niderlandach i w Saksonji, ale najdłużej w Bederkesa pod Bremą. Często bywał więziony. Um. prawdopodobnie wkrótce po 1659 r. N.

Feljanci (Feuillants, Congregatio B. Mariae Fuliensis). Do tylu innych dowodów siły niepożytej, jaką Kościół okazał w XVI w., odpierając zwycięzko gwałtowne i zawzięte napaści reformatorskie i niezłomnie się sprzeciwiając narzucanym mu bezbożnym nowościom, słusznie i nie na ostatniém miejscu zaliczyć można duchowne, właśnie w tym czasie odrodzenie zgromadzeń zakonnych. Trudno bezwątpienia zaprzeczyć temu, że właśnie między zakonnikami znalazło się wielu takich, którzy, zamorzywszy w sobie życie duchowne, chciwiej niż inni chwycili się nowej nauki i z wielkim zapędem a hałasem poszli za uczynioném do nich wezwaniem potargania więzów znienawidzonych; ale z drugiej strony i to prawda niezaprzeczona, że ilu jeszcze pozostało w zakonach ludzi wyższych i świętobliwszych, ci łącznemi siłami oparli się nieczystemu prądowi, bądź zgromadzenia swoje odnawiając, bądź nowe tworząc, a tak nietylko nie przeniewierzyli się Kościołowi, lecz owszem, stali się tem gorliwszymi obrońcami i tém dzielniejszymi szerzycielami starej wiary, i zrodzonego z wiary życia zakonnego. Między zakonami, którym należy się zaszczyt czynnego udziału w tym ruchu prawdziwej reformy, niepoślednie zajmuje miejsce zakon Cystersów, i powstała z niego, prócz innych ulepszeń i popraw, Kongregacja Feljantów. Założycielem tej kongregacji był Jan De la Barrière, z rodu później wsławionego wydaniem na świat bohaterskiego marszałka Turennjusza. Jan urodził się r. 1544 w Saint-Cère i, po starannem wychowaniu domowém, pobierał nauki najprzód w Bordeaux i w Tuluzie, a w końcu na uniwersytecie paryzkim. Gdy r. 1562 Karol de Crassol, opat zgromadzenia Cystersów zwanego Matki Boskiej w Feuillant pod Tuluzą, został protestantem, Janowi, naonczas 18-letniemu, dostała się kommenda tegoż opactwa, którą też w trzy lata później objął. Całe jedenaście lat, pozostając świeckim, żył z dochodów opactwa, aż w końcu, nie bez trudnej walki z samym sobą, zdobył się na postanowienie wstąpienia do zakonu. Zakonnicy opactwa jego, rozmiłowani