nie 1829—32), zajmował się też reparacją organów (naprawił ich do 50); um. 22 Listop. 1836 r. Z wielu swoich kazań, przygotowanych do druku wydał: 1) Nowa kaznodziejska bibljoteka, t. I—II Wilno 1823; t. III—VI ib 1827—29; 2-e wyd. Wilno 1846; 2) Kazania na Podolu w czasie wielkiego jubileuszu, w r. 1826 odprawionego, miane przez księży dominikanów litewskich (właściwie przez samego F.), ib. 1827. Oprócz tych zbiorów, wydał kilka panegiryków. Z ascetycznych dzieł wydał: Ogród różany (Wilno 1821 i późn.), Zegar dusz czyścowych (Wilno 1821), Wielki Tydzień (ib. 1829) i Nabożeństwo jubileuszowe (Wilno 1826). W Ogrodzie poprawił dawną poezję różańcową; poprawił też hymny w godzinkach Zegara czyś. Ob. Barącz, Rys dz. z. dom. II 146—153.
Falloux Fryderyk Alfred Piotr de, ur. 1811 r. w Angers, r. 1846 wybrany na deputowanego departamentu paryzkiego, bronił tam wolności nauczania; r. 1848 był także członkiem parlamentu, od 20 Gr. 1848 do Paźd. 1849 był ministrem wyznań i oświecenia publicznego; jako legitymista, gdy Napoleon III brał władzę cesarską, uwięziony; r. 1855 był współredaktorem dwutygodnika Correspondant, a r. 1857 został członkiem akademji francuzkiej. Napisał: Histoire de Pie V, Par. 1846, 2 t.; 3 wyd. 1858 (bezimienny przekł. niem. Leben d. Paptes Pius V von d. Graf. Falloux, Regensburg. 1873); Histoire de Louis XVI, Par. 1840; 8 Wyd. 1844; Mad. Swetchine, sa vie et ses oeuvres, 1859, 2 t.
Fałszerstwo (stellionatus), jako występek (falsum, crimen falsi) jest rodzajem oszustwa (fraus) i, odpowiednio do przedmiotu sfałszowanego, jest fałszowaniem monety, dokumentów, miar, wag, pieczęci i t. p. Szczególniej bulle papiezkie ulegały w średnich wiekach częstemu fałszowaniu, do czego pobudką było z jednej strony ich wielkie znaczenie, a z drugiej, przy ówczesnych trudnościach kommunikacyjnych, łatwość dłuższego ukrycia się z oszustwem. Papież Innocenty III w breve do kościoła medjolańskiego z d. 4 Wrz. 1198 wylicza dziewięć oddzielnych rodzajów fałszowania bull (c. 5 X De crim. falsi. 5, 20). Występek fałszerstwa należał wówczas do występków mixtifori, t. j. do występków, które, jako naruszające tak kościelny jak państwowy porządek, tak przez duchowne jak przez świeckie trybunały karane być mogły. Początkowo Kościół karał takie występki, bez względu na kary świeckiego sędziego. Później decydowała prewencja, tak, iż Kościołowi, jeżeli go państwo uprzedziło ze swoją karą, pozostawał tylko względem winowajcy trybunał pokuty, forum conscientiae; jeżeli zaś duchowny trybunał wprzód wystąpił, miał prawo wyrzekania i kary świeckiej. Prawa kościelne fałszowanie miary, wagi, jakości towarów, prócz wynagrodzenia szkody, karały jeszcze ścisłym postem przez 10 do 30 dni (c. 2 X. De emt. et vend. 3. 17); fałszowanie monety i jej szerzenie karały exkomuniką latae sententiae (Extrav. Jo. XXII c. un. De Crim. falsi, tit. 10); fałszowanie pieczęci państwowych karane było w świeckich trybunałach, podług praw kryminalnych świeckich, w duchownych zaś degradacją i bannicją (c. 3 X eod. 5, 20); za fałszowanie bull i brewiów papiezkich, tudzież ich świadome popieranie, przyjmowanie i t. d., świeccy ulegali exkomunice ipso facto, duchowni — depozycji, a jeżeli sami byli fałszerzami — degradacji i wydaniu ramieniowi świeckiemu (c. 7 X eod. 5. 20). W dzisiejszych prawach mniejsze występki oszustwa i fałszerstwa karane są policyjnie, większe odsyłane są do odpowiednich sądów świe-
