Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 255.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
244
Faber.

w Rzymie przemawiał, czem znowu objaśnia się niepochlebne o F. zdanie Erazma w liście do Macieja Kretzer’a (1531 r.). Z pism F’a znany jest tylko plan rokowań z Lutrem, napisany dla elektora Fryderyka saskiego. — 3. F. J. z Heilbronnu, ur. w tem mieście 1504 r., wstąpił do dominikanów w Wimpfen, zkąd kosztem miasta wysłany był na naukę do Kolonji. Augsburgski biskup Stadion powierzył mu 1534 r. miejsce kaznodziei katedralnego; czas jakiś był kaznodzieją w Pradze czeskiej; † ok. r. 1570. Pisma uczonego tego i żarliwego dominikanina są: Pięć ksiąg o Mszy ewangelickiej, po niemiecku, tłum. na łacinę L. Surius; Proroctwo Joela, objaśnione kazaniami, po niem., tłum. na łacinę Tilman Bredembach; Fructua quibus dignoscuntur haeretici (Ingolst. 1551, ma wiele mało znanych wiadomości o Lutrze); Enchiridion bibliorum coneionatori in popitlaribus declamationibus utile; Królewska droga czyli kazanie na Jeremjasza c. 6 v. 16, po niem.; Książka do nabożeństwa, zebrana z Pisma św. i dzieł s. Augustyna, po niem., tłumaczona także na łacinę; Testimonium Scripturae et Patrum, B. Petrum Ap. Romae fuisse; Szereg Papieży i cesarzów, po niem.; Quod fides esse possit sins caritate; Richardi Pampolitani Anglo-Saxonis eremitae ennarationes in psalmos. Cf. Echard et Quetif, Scrip, ord. praed. II 161. — 4. F. J., bp wiedeński, właściwie nazywał się Heigerlin, lecz że ojciec. jego był kowalem, ztąd nazwano go Faber, lub Fabri; ur. w Leutkirch, w Szwabji, r. 1478, wstąpił wcześnie do dominikanów, uczył się teologji w Fryburgu (w Bryzgowji), gdzie został doktorem teol. Był wikarjuszem w Lindau, następnie kanonikiem oficjałem bazylejskim. W Bazylei zaprzyjaźnił się z Erazmem Roterdamczykiem, za którego radą zabrał się do czytania Ojców Kościoła. W roku 1518 został oficjałem biskupa konstancjeńskiego, a papież Leon X mianował go protonatarjuszem apostolskim. F. był przyjacielem nauk, popierał uczącą się młodzież, a na początki reformacji spoglądał z sympatją, sądząc, że szło tam tylko o zniesienie dawnych nadużyć, jakie się do Kościoła wkradły. Polecił nawet Zwingljuszowi miewać kazania pko Bernardowi Samsonowi, franciszkaninowi, który zajmował się głoszeniem odpustów w tamtych stronach. Gdy jednak zmiarkował, że reformatorom nie chodzi o reformę, ale o oderwanie od Kościoła, stanowczo wystąpił pko reformacji i został jej jednym z najżywszych i najpotężniejszych przeciwników. Pierwsze swoje pismo polemiczne p. t. Opus adversus nova quaedam dogmata Martini Lutheri, wydał 1522 r. w Rzymie, dokąd 1521 r. się udał i gdzie kilkanaście przebył miesięcy. Następnie wydał swój Malleus haereticorum sex libri ad Hadrianum VI Summ. Pontificem, Colon. 1524, i odtąd widzimy go nieustannie słowem i pismem zwalczającego dawnych swych przyjaciół (Zwingljusza Oecolampadjusza, Melanchtona i innych). R. 1522 rozprawia na publiczném kollokwjum z Zwingli’m w Zurichu, r. 1526 jest na dyspucie w Baden, r. 1529 na sejmie w Spirze, r. 1530 na sejmie w Augsburgu, gdzie szczególniej bierze udział w piśmiennem odparciu wyznania augsburgskiego. Na tych i innych zebraniach F. występuje już to jako pełnomocnik i oficjał bpa konstancjeńskiego, już jako radca Ferdynanda I, arcyksięcia austrjackiego, a późniejszego cesarza. Ferdynand bowiem polubił żarliwego obrońcę Kościoła, obrał go swoim spowiednikiem i w najważniejszych sprawach jego zdania zasięgał. Obawiając się napadu Turków na Węgry i Austrję, wysłał go Ferdynand do Hiszpanji, a następnie do Henryka VIII, króla angielskiego, celem zjednania sobie pomocy zagranicznej. R. 1528