Kościoła wprowadzanych: Was ist ein Bischof!; Was ist ein Pfarrer!; Sieben Capitel von Klosterleuten (wszystkie 3 w W iedniu 1782); EtwaSs von den Wahlen der Religionslehrer (ib. 1781); Die Heiligen nach Volksbegriffen (bezimiennie 1792 r. t.); Was ist der Ablass?; Was ist von den Ehedispensen zu halten (1784); Was enthalten die christliche Urkunden des Alterthums über d. Ohrenbeicht (1784), i in. Kiedy r. 1782 Pius VI miał przybyć do Wiednia. E. wydał broszurę Was ist der Papst? (1782), w której starał się okazać, że Papież jest bpem, jak każdy inny, a przez to chciał ostudzić katolików, żeby go z zapałom nie przyjmowali. Na ten paszkwil odpowiedział gruntownie protestancki uczony Jan von Müller (Reisen der Päpste, w Sämmtl. Werke, Tübing. 1810 VIII s. 58). Między innemi mówi on: „Powiadają, że Papież jest tylko bpem. Więc tak samo Marja Teressa jest tylko hrabiną Habsburga, Ludwik XVI hrabią Paryża... Wiadomo, który Papież koronował Karola W. na pierwszego cesarza; lecz kto uczynił pierwszego Papieża?“ i t. d. Na wiadomość o wyruszeniu Papieża z Rzymu (27 L ut. 1782) wydał E. broszurę: Die Reise Pius VI (t. r.), gdzie dowodzi, że Papież nie ma się o co upominać u Józefa II, bo wszystkie reformy, przez tego ostatniego wprowadzane, są słuszne; bo tylko on ma prawo stanowić rozporządzenia, a nikt inny, i t. p. Jak E. ze złą wiarą używał dokumentów, zwłaszcza w piśmie o spowiedzi (Was enthalten etc.), wykazał mu to J. Braunstein, Wahre Quelle der falschen Eybel’schen Urkunden, Augsburg. 1784. Żeby mieć wyobrażenie o gruntowności dowodów, przez E’a stawianych na usprawiedliwienie reform Józefa II, dosyć przytoczyć następujący (w broszurce Po cóż Pius VI przyjeżd. do Wiednia): Józef zakazał noszenia cechowych chorągwi na processji Bożego Ciała. E. podaje przyczynę, że chorągwie takowe noszących, z powodu ciężkości, o kalectwo przyprawiały! Na polski język przełożono pisma E’a: Coź jest Papież? Oryginalne pismo niemiecki (sic) w Wiedniu drukowane, a na polski teraz przeniesione ięzyk. Drukowane Pragi własznym nakładem Autora (b. r. in-8. str. 36). Po coż Pius VI przyiezdza do Widnia? Obywatelska uwaga z Niemieckiego przełożona. Beati qui intelligunt. w Gansku (sic) 1782 (in-8. s. 22). Ortografja i składnia w obu broszurach taka sama, jak na tytule. X. W. K.
Eymeryk (Eymericus) Mikołaj, rodem z Katalonji, dominikanin, jeneralny inkwizytor w Aragonji przez lat 44; † 1399 r. Echard i Quetif (Script. ord. praed.) podają spis dzieł przez niego w rękopiśmie zostawionych, w 11 vv. f.; z nich drukiem ogłoszone są tylko następujące: Directonum Inquisitorum haereticae pravitatis (Barcinon. 1503; cum commentariis Franc. Pegnae [v. Pennae], Romae 1578, ib, 1587, Venet. 1591 i później) i Vita Fr. Dalmatii Moner († 1341), ord. praed. (ap. Franc. Diagi, Hist. prov. Aragon., Barcinon. 1599; cf. Bolland. Acta SS. 24 Septemb. VI 750). W niedrukowanych dziełach E’a znajdują się traktaty przeciw alchemistom, astrologom, przeciw tym, którzy oznaczają datę końca świata i in. Cf. Fabricii, Bibl. med. lat.
Ezaw, hcbr. Essaw (kosmaty, włosem pokryty), 70 Ἐσαῦ, Vulg. Esau, syn Izaaka i Rebeki, urodzony w 60 r. życia Izaaka (Gen. 25, 21—26). Rebeka przez długi czas była niepłodną, modlił się za nią Izaak, i poczęła dwoje bliźniąt, które już w żywocie matki jakoby zacięty bój prowadziły tak, iż ta żałować zaczęła swej prośby. W niepewności, co się z nią stanie, udała się po radę do Boga i otrzymała od-
