Cubiculum, właściwie sypialnia; lecz w dawnym języku chrześcjańskim, gdzie śmierć nazywano zaśnięciem (dormitio), przez cubiculum, v. cubiculus, rozumiano pewien rodzaj grobu familijnego. Znaczna ilość takich cubiculi znajduje się w katakumbach rzymskich (opisy ob. Marchi, I monumenti delle arti cristiane, s. 101... Bottari, Sculture e pitture sagre I 17. De Rossi, Inscriptiones christianae). Mają one kształt izby sklepionej, zakończone wewnątrz absydą, w której się mieści grób męczennika; do koła zaś w ścianach idą jedne nad drugiemi loculi (wgłębienia na trumnę). Bywa ich po sto w jedném cubiculum.
Cucherat Franciszek, kapelan w Paray-le-Monial, kan. bon., ur. w Semur (dep. Saône-et-Loire) 1812 r. Wydał opisy historyczne: L’abbaye de St-Rigaud (w dawnej djec. Mâcon), Mâcon 1853; Alexia et les Aulerci Brannovices au tribunal de 20 siècles et de Jules César, Lyon 1864; Cluny au XI siècle. ib. 1851; Hist. populaire de la bienh. Marguérite-Marie Alacoque et du culte du St. Sacrement, Autun 1865; Notice historique sur la béatification de la V. Marg. Marie Alacoque, suivie du récit de guérisons attribuées à son intercession, Macon 1864; De l’origine et de l’emploi des biens ecclésiastiques au moyen âge, étude historique dont les preuves sont tirées da cartulaire de St-Vincent. de Macon, Lyon 1860.
Cud. W dwojaki sposób, jak wiadomo, przedstawia się człowiekowi, czyli raczej stwierdza się prawda objawiona: przez natchnienie prorockie i przez cud. Przez natchnienie Duch Boży objawia się, działając wprost na umysł człowieka, aby nastęnie działanie swoje wewnątrz ukryte, na zewnątrz przez słowo rozwinąć; przez cud przeciwnie, Objawienie Boże działa najprzód na zmysły zewnętrzne, aby przez to, co okazuje się na zewnątrz, wewnętrznie oddziałać na ducha. Cud więc jest to fakt objawiający się w naturze widzialnej, w świecie zmysłów, i tém właśnie, że jest cudem natury, różni się od natchnienia, które jest cudem ducha. Chcąc zaś bliżej określić samo pojęcie cudu, powiemy, że jest to fakt albo czyn sprawiony nie skutkiem działania sił natury, ale wprost i bezpośrednio pochodzący od przyczyny pierwszej, t. j. od wszechmocności boskiej (effectus sensibilis, qui totius naturae creatae ordinem et facultatem excedit). W dalszym ciągu określenie to bliżej się wyjaśni. Pojęcie cudu w tak ścisłym zostaje związku z religją, że i filozofja, mówiąc o religji, ominąć go nie mogła. Są najprzód tak zwani filozofowie, którzy nietylko nie stoją na gruncie chrześcjańskim, ale, owszem, z całą nauką chrześcjańską zawną wojnę prowadzą; tacy z cudem krótko i węzłowato się rozprawiają: aprzeczają go po prostu; woleliby nawet wcale o nim nie wspomnieć, lecz sam wyraz, powszechnie używany w mowie ludzkiej, milczeniem zbyć się nie daje, potrzeba mu tedy jakieś dać znaczenie; że zaś mają już gotowy swój system, do którego, jako do prawdy bezwzględnej i nieomylnej, wszystko naginać się musi, przeto zawyrokowali, że cokolwiek ludzie zowią cudem, jest tylko urojeniem wyobraźni, t. j. czemś, co człowiek wyobraża sobie, że jest cudem, a co właśnie dla tego w rzeczywistości cudem nie jest. Godnym tego rodzaju filozofów przedstawicielem jest Feuerbach, według którego moc działająca cuda nie jest to nic innego, jedno wyobraźnia sama, sama z siebie naturalna i zmysłowa, a tylko w kierunku swoim nadnaturalna i nadzmysłowa. Inni filozofowie, z pomiędzy zwolenników deizmu, inaczej znowu rzecz pojmowali. Nie przeczą temu, że w obecnym stanie wiedzy naszej i znajomości natury i świata, cud dla nas rze-
