nych. Zwycięzca z pod Austerlitz i Jena zażądał dymisji Consalviego, o którą też ten już poprzednio kilkakrotnie prosił i otrzymał ją 17 Czerwca 1806 r. Potajemnie jednak we wszystkich ważniejszych sprawach zasilał swoją radą Papieża, podczas szybko zmieniających się po sobie sekretarzy stanu: Casoni, Doria i Gabrielli. Ciągłe uzurpacje Napoleona zmusiły Piusa VII do rzucenia (10 Czerwca 1809) klątwy kościelnej na wszystkich uczestników zaboru dziedzictwa św. Piotra. Nastąpiło uwięzienie Papieża i wywiezienie go do Savony. Consalviego przez pięć miesięcy pozostawiono w spokojności. Dopiero 5 Listop. powołał go cesarz do Paryża, gdzie starał się go pozyskać dla swoich planów. Na zebraniu kardynałów wychwalał zdolności i doświadczenie byłego sekretarza stanu, a winę zerwania składał na ograniczoność jego następców. C. jednak nie dał się uwieść tą dwuznaczną pochwałą. Po czteromiesięcznym pobycie w Paryżu, gdy ciągle obstawał za prawami Papieża i odrzucał wszelkie propozycje Napoleona, otrzymał rozkaz udania się do Rheims, jako przymusowego miejsca pobytu. Z tego miasta dopiero w Lutym 1813 r. pozwolono mu pojechać do Fontainebleau, dla wzięcia udziału w obradach kardynałów nad konkordatem, jaki miał być zawarty na zasadzie punktacji, wyłudzonej na Papieżu 25 Stycznia 1813 r. Na tych obradach Pius VII odrzucił nietylko proponowany konkordat, ale i breve, które na nim poprzednio w Savonie wymuszono. Wtedy zabroniono Consalviemu i innym kardynałom komunikacji z Papieżem, a nadto kazano im zrzec się wszelkiej listownej z nim korespondencji. Gdy C. odmówił tego, wywieziono go do Bezières. Zwycięztwa sprzymierzonych uwolniły Piusa VII 15 Stycz. 1814 r. Consalvi pośpieszył za Papieżem. Dognawszy go w Imola, otrzymał polecenie wrócić do Paryża i starać się u sprzymierzonych o restytucję całego państwa Kościelnego. Ponieważ jednak cały personarz dyplomatyczny udał się już do Londynu, zwrócił się tam i Consalvi. Pierwszy to był kardynał, który po dwustu latach na ziemię angielską stąpił. Z wielkiemi względami przyjęty przez księcia rejenta, zawiązał znajomości, które mu później w wielu razach były pomocne. Jako pełnomocnik papiezki na kongresie wiedeńskim, wyjednał zwrot wszystkich posiadłości papiezkich, z wyjątkiem Awinionu i Venaissins. Zaprotestował przeciw wcieleniu tych dwóch miast do Francji, przeciw austrjackiemu prawu załogi w Ferrarze i Comachio, nakoniec przeciw sekularyzacji Kościoła w Niemczech. Nie udało mu się urządzić Kościoła w Niemczech ogólnym konkordatem, częścią z powodu różności zdań, a szczególnie z powodu dążenia rządów niemieckich do osłabienia władzy kościelnej. Szczęśliwszym był C. w oddzielnych układach: z Bawarją 1817 r., z Prusami 1821 r. Zawarł także konkordat z królem neapolitańskim 16 Lutego 1818 r., z Sardynją 1817 r. Bulle z d. 11 Marca 1817 i 30 Czerwca 1818 urządzały Kościół katolicki w Polsce. Wprowadzenie francuzkiego konkordatu z d. 25 Stycz. 1817 rozbiło się o opór francuzkiej izby deputowanych; rozpoczęte z Wielką Brytanią negocjacje zerwane zostały, z powodu obawy irlandzkiego duchowieństwa o swoją kościelną niepodległość. Oprócz spraw Kościoła w różnych krajach, ząjmował się także C. reformami wewnętrznego zarządu państwa Kościelnego. Gdy C. był w Wiedniu, w Rzymie tymczasem wszystko na dawną przywrócono stopę: przyznano baronom dawne prawa feudalne i, nie zwiększywszy dochodów, zmniejszono podatek gruntowy. Sławne motu proprio z r. 1816 położyło
