miejsc w kościele. Pompejusz lubił towarzystwo uczonych, bawił się poezją, pisał kiedyś wiersze na pochwałę piękności i wdzięków Izabelli Villamarina, poemat de Laudibus mulierum, na cześć swej kuzynki Wiktorji Colonna († 1547), wdowy po markizie Pescaro; zostawił kilkoro dzieci naturalnych, z których odznaczył się jego wnuk Hieronim Kolonna († 1586), filolog, który zebrał fragmenty Ennjusza, i syn tegoż Fabjusz Colonna († 1648), botanik. Życie Pompejusza jest dowodem niedostateczności wychowania czysto literackiego i humanitarnego, oraz pomnikiem opłakanego skażenia i swawoli owej epoki, kiedy tacy ludzie znajdowali przystęp do ołtarzy. Postać Pompejusza przejmuje zarazem boleścią i wstrętem: smutno patrzeć na poniewierkę pięknych jego przymiotów naturalnych, ale smutniej jeszcze patrzeć na podeptanie największych świętości. Najmłodszy brat, lub, według Ughellego, synowiec Pompejusza Piotr Franciszek Kolonna, ożeniony z Izabellą del Balzo, po jej śmierci wstąpił do stanu duchownego, w którym, na przedstawienie Karola V, mianowanym został przez Pawła III, 1544, arcbpem Rosano, opatem komendataryjnym w Subiaco, a 22 Paźdz. 1544 przeszedł na arcybiskupstwo w Tarencie. Raz tylko odwiedził swoją archidjecezję, następnie został arcbpem neapolitańskim i um. w 16 lat po nominacji. Wymieniamy jeszcze jednego z wnuków krewnych Pompejusza: II. Kardynał Marek Antoni, ojcem jego był Kamil Colonna de Zagarola, matką Wiktorja Colonna, córka wyżej wspomnianego Piotra Franciszka. Kształcił się w filozofji pod kierunkiem Feliksa Montalto, zakonu braci mniejszych, później Sykstusa V. Filip II przedstawił go (7 Sierp. 1560) Piusowi IV na arcbpa tarenckiego, w której to godności zasiadał na soborze trydenckim. D. 12 Marca 1565 Pius IV mianował go kardynałem prezb. tyt. 12 Apostołów. Pius V 13 Paźdz. 1568 przeniósł go na arcb. Salerno, gdzie, podobnie jak w Tarencie, zwołał synod prowincjonalny (1572), założył seminarjum i poczynił znaczne darowizny kościołowi katedralnemu. R. 1574 zrzekł się tej stolicy na rzecz uczonego Marka Antoniego Marsyljusza z Bolonji, który nosił nazwisko Kolonny, po matce Lawinji. Za Sykstusa V kardynał piastował urząd legata w Ankonie i Campagna, był protektorem Flandrji, prezesem kongregacji Indexu; za Klemensa VIII, w czasie kanonizacji św. Dydaka, bibljotekarzem watykańskim. Po śmierci Innocentego IX był blizkim tjary papiezkiej, ale przez pokorę nie chciał jej przyjąć i oświadczył się za obiorem Klemensa VII. Znajduje się wiele dzieł, które zdąją się być jego pióra, ale w istocie autorem ich był wyżej wzmiankowany Marsyljusz († 24 Kwiet. 1589). Oprócz Relatio vitae et miraculorum s. Didaci, same tytuły tych dzieł przemawiają za Marsyljuszem: Hydragiologia seu de aqua benedicta, una cum ritibus benedicendi aquam, lingua graeca, armena, syriaca, aethiopica, Romae 1586, i De ecclesiasticorum redituum origine et jure, Venetiis, 1576—1585 et 1587—1588 (Cf. Auberti Miraei Auctar. de Script. eccl. sec. XII p. 231 et 244). Kardynał Marek Antoni um. 13 Maja 1597 r. w Zagarola (J. Palatii Fasti Card. III 401; Ughelli, Ital. sacra I 222; VII 440, 441; IX 146). Wracając do trzeciego synowca Marcina V (n. 7), którym był Edward, czyli Odoard, hrabia Celano, protoplasta Pallianów, wymieniamy z 5 jego synów (oprócz nieszczęśliwego Wawrzyńca, protonatarjusza apostolskiego, n. 8): 12. Fabrycjusza, jednego z najznakomitszych wodzów swego wieku, od którego ród swój wiodło wielu wojo-
