Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.3 474.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
464
Colonna.

wszystkich, i kiedy był w zamku św. Anioła, mieszkańcy Teramo wysłali deputację do Sykstusa IV, z prośbą o jego uwolnienie. — 9. Prosper, brat poprzedniego, książę Palliano Tragetto, (podzielając zatargi swej rodziny z domem Orsinich, za papieztwa Sykstusa IV i Innocentego VIII), stawał już to po stronie Karola VIII przeciw Aleksandrowi VI, już po stronie Aragończyków, zwłaszcza po bitwie pod Barletta (28 Kwietnia 1503). Wpłynął na obiór Piusa III (22 Wrześ. 1503), służył Juljuszowi II, Leonowi X i Adrjanowi VI, pokonał Francuzów pod Bicocca, pomógł Hiszpanom zdobyć Genuę i Medjolan. Um. okryty sławą, jako jeden z największych wodzów swego czasu, 30 Grud. 1524 r., przeżywszy lat 71. Z 5 synów jego brata Hieronima, księcia Gallicano i Zagarolla, zasługują na wzmiankę: 10. Pompejusz, kardynał prezbyter tyt. 12 Apostołów, później s. Laurentii in Damaso, ur. 12 Maja 1479. Po przedwczesnej śmierci ojca, wychowywał się pod okiem Prospera Kolonny (n. 9); przeznaczony do stanu duchownego, dla objęcia z czasem prebend po swym stryju Janie (n. 8), lubo z urodzenia miał pociąg do służby wojskowej, jak to później okazał, biorąc udział w wojnie swej rodziny z Orsinimi. Został następcą kardynała Jana (6 Paźd. 1508) na biskupstwie Rieti i opactwie Subiaco. Oddawał się pilnie swym obowiązkom, nadewszystko zaś nauce. Jednak tyle w nim pozostało skłonności do oręża, iż zaledwie zdołano go powściągnąć od pojedynka o swe prawa do niektórych dochodów biskupstwa Rieti. Kiedy r. 1512 rozeszła się fałszywa pogłoska o śmierci Juljusza II, Pompejusz, stanąwszy nagle na kapitolu, miał gwałtowną przemowę do zgromadzonego ludu, w której domagał się ścieśnienia świeckiej władzy Papieża, przywrócenia dawnych swobód rzymskich, ustanowienia kardynalatu dla czterech duchownych ze szlachty rzymskiej. Papież Juljusz, przyszedłszy do zdrowia i nic o tém co zaszło nie wiedząc, miał powierzyć Pompejuszowi legację do wyższych Włoch, ale następnie dowiedziawszy się o wszystkiém, nominację cofnął. Pompejusz umyślił wtedy przejść na stronę Francuzów, z braćmi: Marcelim i Juljuszem, oraz z Robertem Orsini i Piotrem Margano, zbiegłym z Rzymu, w skutek popełnionego morderstwa; ale roztropny stryj Prosper odwiódł go od tego zamiaru. Mimo to niełaska Papieża pozbawiła go wszystkich godności duchownych i dochodów, które zagarnął mąż synowicy Papieża Marek Antoni Colonna. Marek ułagodził Papieża względem Pompejusza, ale ten wzgardził ofiarowaną sobie łaską, zbudował dla własnego bezpieczeństwa obronny zamek Cervaria i wyczekiwał tylko śmierci Papieża, by zbrojną ręką odzyskać biskupstwo Rieti. Wstawiennictwo Fabricjusza Kolonny, przy obiorze nowego Papieża, przywróciło mu dawne tytuły i stanowisko, a Leon X potwierdził wszystkie jego prawa. Pompejusz żył odtąd na wzór wielkich panów: przebywał już w Rzymie, już na wsi, oddając się łowom, wystawnej gościnności i protegowaniu literatury. R. 1515 Franciszek I, uwięziwszy Prospera Kolonnę, przybył do Bolonji, w celu powitania Papieża. Pośpieszył tam także Pompejusz, by, za pośrednictwem Papieża, wyjednać dla stryja oswobodzenie. Prosper został wypuszczony na wolność pod nader ciężkiemi warunkami, a Pompejusz, z tajemnemi poleceniami od stryja, udał się do Niemiec i Belgji, zjednał sobie względy u cesarza Maksymiljana I, który też powierzył mu ważne zlecenia dla swego wnuka Karola w Brukselli. Z powrotem zastał już nominację na kardynała (1 Lip. 1517), wyrobioną dlań przez Prospera i Fabricjusza Kolonnów. Nowe