wykazana szczególniej przeciwko autorowi Biblji nareszcie wytłumaczonej przez kapelanów króla pruskiego (L’Authencité des livres tant du N. que de l’Ancien Test. etc., ib. 1782 i Nancy 1820); przez kapelanów rozumie tu autor Woltera i jego przyjaciół. Dzieło to, choć nie jest bez drobnych uchybień, których łatwo można było uniknąć, odznacza się wszakże gruntownością i jasnym a zwięzłym rzeczy wykładem, i pod tym względem cenione jest wyżej od refutacji tegoż dzieła Woltera, napisanej przez Contant de la Mollette, popisującego się niepotrzebnie ze swoją znajomością języka hebrajskiego i zapuszczającego w długie, a nieodpowiednie celowi rozprawy grammatyczne. N.
Clemencet (czyt. Klemanse) Karol, ur. 1703 , um. 5 Kw. 1778, benedyktyn kongregacji św. Maura. Obdarzony nadzwyczajną pamięcią, pracowity, pisał aż do ostatniej chwili życia. Jego jest, rozpoczęte przez ks. Maura d’Antine, dzieło: Sztuka sprawdzania dat (Art de verifier les dates, ou faits historiques des chartes, des chroniques etc.), wydane wraz z Durandem 1750 in 4, apóźniej przedrukowane przy pomocy Fr. element 1770 f.; pomnożone wyd. 1783—87 3 v. f. Wiele tu jest erudycji, ale też wiele dowolności, wiele uganiania się za oryginalnością i nowością. Ostatnia osobliwie edycja nacechowana jest duchem jansenistowskim, dążącym z faryzejską miną pobożności do podkopywania Kościoła. Roku 1750 napisano dobrą tego dzieła krytykę w formie listu (w części w Mémoires de Trevoux, 1750 Novembre p. 1656). L’Art de verifier było jeszcze przedruk, z poprawkami i uwagami w 18 t. in-8 i 5 t. in-4 1818-19. Krytyka słusznie dzieło to nazwała sztuką sprawdzania dat a fałszowania faktów. Drugiém dziełem Cl-a była Historja klasztoru Port Royal (Hist. génerale de P. R. 1755—57 10 v. in 12). Jego jest także X i XI t. Literackiej historji Francji (Hist. littéraire de Fr.). Cl. sprzyjał jansenistom, a wrogiem był jezuitów, przeciwko którym wiele pisał. Jemu też przypisują głośne swego czasu dzieło: Wyciąg z twierdzeń niebezpiecznych i zgubnych, a pochodzących z dzieł jezuitów (Extraits des assertions dangereuses etc.). Przeciwko temu dziełu wyszła odpowiedź 1763 w 8 t. in 4 p. t. Réponses aux Extraits des assertions etc., wykazująca dobrze wszystkie fałsze bezimiennego nieprzyjaciela jezuitów. Cf. Feller, Biogr. N.
Clemenge, v. Clemangis v. Clemangiis, Mikołaj de, albo Clemangius, tak nazwany od miejsca urodzenia (Clemanges) w Szampanji, niekiedy Doctor Theologus tytułowany, uczył się w Paryżu, pod najsławniejszymi XIV w. mistrzami. Roku 1393 obrany rektorem akademji paryzkiej, został następnie sekreterzem autypapieża Benedykta XIII, rezydującego w Awinjonie, kustoszem (thesaurarius) katedralnym w Langres, zkąd przeniósł się na kantora w Bayeux. Po wypowiedzeniu przez Francję posłuszeństwa Benedyktowi XIII, Cl. podejrzany był o udział w redagowaniu bulli ekskomunikacyjnej, wydanej (1408) przez antypapieża przeciwko królowi Karolowi VI; ale jakkolwiek usprawiedliwienie się jego było przychylnie przyjęte, uważał za właściwe usunąć się od świata i długi czas przepędził w klasztorze kartuzów w Val de Bosc. Wróciwszy do Paryża, przepędził ostatnie lata w kollegjum nawarskiém i tam um. ok. r. 1440. Na grobie jego w kaplicy kollegjum nawarskiego w Paryżu, pod lampą, naprzeciw wielkiego ołtarza zawieszoną, położono napis: Qui lampas fuit Ecclesiae, sub lampade jacet. Cl. był człowiekiem
