dopełnić. Tak ochrzczone dziecko skoro wyzdrowieje, powinno być do kościoła przyniesione, dla dopełnienia na nim opuszczonych ceremonji sam chrzest poprzedzających; egzorcyzmy używają się wtedy nie dla tego, jakoby szatan miał mieć jeszcze władzę nad duszą już ochrzczonego, lecz dla przypomnienia smutnego stanu, w jakim się dziecię znajdowało i z jakiego łaską Bożą wybawione zostało. H. K.
Chur (Curia Rhaetorum, po romańsku Quera, franc. Coire, włosk. Coira), stolica teraźniejszego kantonu Graubündten i od 1300 lat z górą biskupstwo katolickie (Curiensis). Podanie głosi, że uczniowie św. Piotra opowiadali Ewangelję dzikim mieszkańcom Recji, qui finitimas Italiae partes omni tempore, et Helvetiorum et Sequanorum et Boiorum et Germanorum incursabant (Strabo). Św. Lucjusz miał być jednym z apostołów chrześcjaństwa w tym kraju; pierwszym pewnym biskupem (należącym do metropolji medjolań.) był tu św. Azymon (Asimo, ok. 452). Z jego następców wielkiego szacunku używał św. Walencjan (um. 8 Stycz. 546). Później arjańscy Longobardowie połączyli się z retyckimi poganami, celem utworzenia z ostatnich nieprzebytej zapory przeciwko państwu Franków; zdaje się wszakże, że król Agilulf (590—591) odstąpił Frankom część wyżyny alpejskiej, w skutek czego bp Gaudencjusz (606—615?) zaliczał się do biskupów frankońskich. Około tego czasu powstał także klasztor Disentis, założony przez św. Kolumbana. Biskupi Recji byli zarazem prezesami tej prowincji (praesides Rhaetiae), tak np. bp Konstancjusz († 800?) otrzymał od Karola W. tytuł hrabiego, jako praeses Rhaetiae. Jego następcy Remigiuszowi (um. 820) odjęto zarząd hrabstwem. Na mocy układu w Verdun (843), djecezja Chur odłączoną została od Medjolauu i poddana metropolji mogunckiej. Cesarze niemieccy nadawali liczne przywileje biskupstwu Chur, chcąc sobie zapewnić bezpieczną przeprawę do Włoch: tak np. Henryk IV nadał biskupowi prawo pobierania cła na moście w Chiavenna. Z późniejszych biskupów: Gwido (um. 1122), Konrad II (um. 1150), św. Adalgott, (um. 1160), uczeń św. Bernarda przyłożyli się do powiększenia posiadłości biskupich i podniesienia instytucji kościelnych. Ciężkie było położenie biskupstwa w czasie sporów Fryderyka II z papieżami. Konrad III, hrabia na Belmont, zwołał synod, (17 Maja 1273) celem poprawy karności duchownej. Po jego śmierci rozpoczęły się pograniczne spory z gwałtownym Donatem z Vaz, do których następnie przyłączyły się ciężkie zatargi, wywołane klątwą rzuconą przez Pap. Jana XXII na ces. Ludwika Bawarczyka. Jan II († 1388) roztropném postępowaniem podniósł zrujnowaną djecezję, i przez 26 lat wytrwale opierał się książętom austrjackim, usiłującym zmusić Chur do zrzeczenia się swej niezależności. Zarząd djecezją z tego już jednego względu był bardzo trudny, że ludność jej w jednej części tylko była niemiecka, w pozostałych zaś romańska. Niemiecka ludność w XVI w. przyjęła reformację. Energiczny Jan Flugi z Aspremont zostawszy biskupem, zamierzył kres położyć smutnemu stanowi biskupstwa, lecz trzykrotnie musiał życie ratować ucieczką: 1607, 1612 i 1617; jego pomocnik, gorliwy dziekan Mikołaj Rusca, męczarniami zadanemi przez fanatyków został o śmierć przyprawiony. Po Janie Flugi biskupami Churu byli: Józef Mohr; synowiec pierwszego Jana, także Jan Flugi i Józef Ben. Rost (1728—1754), który, korzystając z przychylności cesarskiej, odzyskał cokolwiek z utraconych w XVI w. posiadłości kościelnych. Karol Rudolf baron Buol (1794—1833) oparł się insynuacjom
