nazywali się ubodzy, żyjący z dóbr kościelnych: jedni z nich posługiwali bpowi i duchownym, inni otrzymywali do uprawy kawałki ziemi i z nich się utrzymywali; ob. Du Cange, Glossar.). Reguła Chr. służyła za podstawę do podniesienia karności w duchowieństwie Galji, Niemiec i innych krajów. Była ona w niektórych środkach surowa bardzo, ale szło o wyrwanie duchowieństwa ze zdziczenia, jakiemu ono w części w twardych tych czasach uległo. Karol W. postanowił (Capitulare Aquisgran. an. 805 c. 9), aby wszyscy duchowni żyli albo według niej (secundum canonicam institutionem), albo według reguły zakonnej. Na żądanie Ludwika Pobożnego, Amalarjusz Symposius rozwinął regułę Chr. i to jego dzieło, p. t. Liber vitae clericorum (v. De institutione canonicorum et sanctimonialium), przyjęte zostało przez bpów na synodzie w Akwisgranie r. 816, zkąd nosi też nazwę Reguły akwisgrańskiej (Regula aquisgranensis): dzieli się na 2 części, z których 1-a w 145 rozdziałach traktuje De institutione canonicorum, 2-a w 28 rozdz. De institutione sanctimonialium; każdy rozdział poparty jest wywodami, dodanemi przy jednej i drugiej części. Całe jest ap. Mansi, Concil. XIV 147...; ap. Hardouin, Concil. IV 1055; ap. Harzheim Concil. Germ. I 430; Binterim, Deutsch. Concil. II 349... Cf. Hefele, Conciliengesch. § 418. Oprócz reguły, z której pożytek spłynął na cały prawie Kościół, Chr. naprawiał lub stawiał nowe kościoły i klasztory. O Chr. pisał Paulus Warnefridi († ok. 797) w Gesta eppor. metens. Osobny żywot (Vita Chrodeg.) przypisują Janowi, opatowi z Gorze († 973), ułożony on ze źródeł współczesnych Ch’wi, jest ap. Eccard, Commentar. Franciae orient. I append. s. 912; ap. Pertz, Monum. Germ. X 552. Cf. rozprawę Pertz’a o tymże żywocie w Abhandlgen d. berlin. Akad. 1852 s. 507. Ob. Bolland. Acta ss. 6 Mart. X. W. K.
Chromacjusz, Chromatius, św. (2 Grud.), bp akwilejski od r. ok. 388 do 407, przyjaciel św. Ambrożego (S. Ambros. Epist. 37), Hieronima, Chryzostoma, i innych. Na jego prośbę, św. Hieronim (praef. in Paral. cf. Chromatii et Heliodori epist. ad Hieronym. w Opp. S. Hieron.) przełożył księgi Paralipomena, Ozeasza, Amosa, Malachjasza i Zacharjasza, proroków; Rufin przełożył Historję kościel. Euzebjusza i Homilje Orygenesa. Za św. Chryzostomem pisał list do ces. Honorjusza (Palladius, Vita S. J. Chrys. c. 3). Z pism jego mamy tylko: Homiliae de 8 beatitudinibus; Commentarius in Mat c. V, i fragment z komentarza (in Mat. 3, 4) De baptismo Christi, wydawane w zbiorach dzieł Ojców św; i w Migne Patrol, lat. t. 20. Cf. Tillemont, Mémoires t. 12 s. 304.... w tej Enc. I 317. X. W. K.
Chronicon orientale, kronika pisana w XIII w. przez koptyckiego księdza Piotra Raheba (nazywają go także Ben Raheb, syn mnicha Ab-narraheb, Ebn-Raheb, Benarraheb, Ebnarraheb: w nazwiskach ostatnich, piszą al, zam. ar). Dzieli się na następujące części: 1. Wiek patrjarchów od Adama do Mojżesza. 2. Wiek sędziów i królów żydowskich do niewoli babilońskiej. 3. O królach chaldejskich, perskich, medyjskich, greckich, wiek Machabeuszów i Herodów. 4. O cesarzach rzymskich od nar. Chr. aż do 11 roku Herakljusza. 5. O początkach mahometanizmu, o kalifach arabskich, egipskich, babilońskich i innych aż do 655 r. hedżiry (1256 po nar. Chr.). 6. Historja patrjarchów aleksandryjskich, począwszy od św. Marka aż do 76go patrjarchy koptyckiego Atanazego, do r. 1258 (657 hedżiry). Abraham Ecchellensis pierwszy przełożył tę kronikę z arabskiego i dodał Historję Arabów, według źródeł wscho-
