tak się dokonywa, aby na każdej części była jedna z czterech cyfr prosfory (IHC. XC. NI. KA. = Jezus Chr. zwycięża). Część IHC wpuszcza się do kielicha, część XC rozdziela się pomiędzy kapłana i djakonów, dwie pozostałe części dzielą się na tyle jeszcze cząstek, ile potrzeba do komunji wiernych. +
+++
+
++
++ Podział ten na 4 części ma widocznie na celu przypomnienie ofiarnej śmierci Chrystusa, skoro kapłan po złamaniu układa te części na dysku (patenie), w cztery na krzyż punkta. Dziewięć części w liturgji mozarabskiej przypomina 9 głównych tajemnic naszego Odkupienia: wcielenie (corporatio), narodzenie, obrzezanie, objawienie (epiphania), mękę, śmierć, zmartwychwstanie, chwałę, królowanie. Na patenie zaś tak się układają, iż 7 stanowią krzyż, a dwie, chwała i królowanie, umieszczają się na boku, u stóp krzyża. Łamanie to odbywa się tu zaraz po odmówieniu wyznania wiary, czém jeszcze lepiej uwydatnia się znaczenie tego dzielenia, jako przypomnienia głównych tajemnic wiary. (Kössing) N.
Chmielowski Benedykt, dziekan rohatyński, proboszcz firlejowski i podkamieniecki, ceniony wysoko dla swej nauki przez biskupa Józefa Jędrz. Załuskiego i przezeń mianowany kanonikiem kijowskim, wydał rodzaj encyklopedji wszystkich umiejętności, p. n. Nowe Ateny, albo akademja wszelkiej sciencji pełna, na różne tytuły jak na classes podzielona, mądrym dla memorjału, idiotom dla nauki, politykom dla praktyki, melancholikom dla rozrywki erygowana, Lwów 1746 i 1746, 2 t. in 4; 2 wyd. tamże 1753—1756 w 4 t. Autor czytał bardzo wiele i w dziele swojém pomieścił wiele wiadomości, ale bez ładu i krytyki wszelkiej; pomimo to ma swoją wartość, jako materjał dla badaczy domowego życia i obyczajów przeszłości. Swego czasu używało wielkiej wziętości. Wydał nadto: Zbiór krótki herbów polskich, oraz wsławionych cnotą i naukami Polaków, Warsz. 1763; jest to skrócenie z Niesieckiego.
Chochłowski Stanisław, franciszkanin, potém apostata, luteranin, szukając poparcia, chwycił się strony Sapiehów, w zatargach z biskupem Brzostowskim (ob.). Schroniwszy się do Rygi, wydał tam pismo: Epistola de episcopo litigioso et seditionis in Ecclesia Dei et in republica concitatore Const. Brz., 1695 in f. T. r. wydał wierszowany paszkwil na duchowieństwo: Nova Babilon in Polonia fundata.
Chodani Jan Kanty, ur. w Krakowie 16 Paźdz. 1769 r. z ubogiej rodziny włoskiej. Wstąpił do zakonu kanoników lateraneńskich, nauki ukończył w akademji krak., wsławił się wymową jako kaznodzieja katedralny krak., w akad. miejscowej został profesorem teologji dogm. i Pisma ś. R. 1804 otrzymał sekularyzację, 1805 uniwersytet wileński zaprosił go na swego kaznodzieję do kościoła św. Jana, 1808 został profesorem nadzwyczajnym teologji moralnej i pasterskiej przy główném seminarjum wileńskiem, a 1819 otrzymał kanonję katedr. wileńską. Um. 19 Lip. 1823 r. Bibliotekę swoją zostawił uniwersytetowi wileń. Wydał drukiem: Teol. pasterska podług Giftschütza, Wilno 1824; Etyka chrześcjańska, czyli teol, moralna do użycia szkolnego zastosowana, przez A. K. Reybergera, przekł. z łacińskiego, ib. 1821—22 3 t., obok tekst łaciński; Nauka chrześcjańskiej katolickiej religji, w 3 częściach ułożona, ib. 1823; Kazania ks. J. Chodaniego, z pozostałych po śmierci rękopismów wydane, ib. 1828, wyd. 2 1832, 2 t. W rękopiśmie zostawił: Rzut oka na celniejsze zasady nauki obyczajowej, przekład z Garve; O wymowie kazno-
