§ 6 Pogwałcenie cenzur ważnych sprowadza na gwałcących je, przez wykonywanie obowiązków kapłańskich, karę zwaną irregularitas (ob). Prócz tego, jeżeli nie uważający na cenzury i upomnieni gwałcić ich nie przestają, mogą być karani złożeniem z urzędu i utratą beneficjów (C. Clerici 3, C. Latores 4 de Cler. excom. X, 5, 27). Jeżeli zaś pogwałcona cenzura jest klątwa większa, i pogwałcenie nastąpiło przez odprawienie Mszy św., to winny ipso jure pozbawiony zostaje swego beneficjum, chociaż nie ma obowiązku opuszczać go przed wyrokiem oznajmującym, sententia declaratoria (C Fraternitatis 6 de Cler. excom. I 5, 27). Kary za pogwałcenie innym sposobem cenzur, t. j. nie przez sprawowanie obowiązków kapłańskich, wymienione są przy artt. o każdej z osobna cenzurze traktujących. — § 7 Ustanie i zwolnienie. Cenzury wymierzone nie w charakterze poprawczym, ale czysto karnym, ustać mogą z upływem czasu, na jaki wymierzone zostały; lecz właściwie nazwane cenzury, t. j. poprawcze (medicinales), nie ustają ani skutkiem poprawy winnego (C. Quum desideras 15 C. Quamvis 58 de Sent. excom. X 5, 39), ani przez śmierć winnego, bo według C. A nobis 28 i c. Sacris 38 de Sent. excom. X (5, 39), zmarły w cenzurach, bez zwolnienia od nich, pozbawiony jest kościelnego pogrzebu; ani przez śmierć cenzurą karzącego, (C. Pastoralis 11 de Off. jud. ord. § Praeterea X 1, 31), ani przez ustanie prawa, lub rozporządzenia cenzurę naznaczającego, bo ono skutkuje tylko na wypadki przyszłe, ale wstecz nie działa, t. j. że na przyszłość ci, którzy takie przekroczenie popełnią, w cenzury nie wpadną. Jedyny przeto środek zniesienia cenzury, w charakterze poprawczym wyrzeczonej, jest uwolnienie (absolutio) przez przełożonego, t. j. tego, kto ją wymierzył, lub jego zwierzchnika, następcę, albo delegowanego. W szczególności zaś cenzury nierezerwowane, wyrzeczone przez samo prawo ipse jure latae sententiae, albo ab homine, ale ogólnym wyrokiem lub rozporządzeniem, nie wymieniającém nikogo, jeżeli o wpadnięciu w nie publicznie lub sądownie jeszcze nie wiadomo, czyli, jak kanoniści mówią: nisi deduetae sint ad forum contentiosum, mogą być zwolnione in foro interno, przez każdego spowiednika, a to zwolnienie będzie miało i znaczenie zewnętrzne, t. j. in foro externo. Od jawnych tego rodzaju cenzur zwalnia in foro externo tylko właściwy sędzia, juryzdykcję posiadający. Lecz cenzury, szczegółowo wyrzeczone na pewną osobę, nie mogą być zwolnione, tylko przez tego, kto je wyrzekł, lub jego zwierzchnika, albo następcę, lub delegowanego (C. Venerabilibus 7 § Sane de Sent. excom. in VI 5, 11; C. Prudentiam 21 § Caeterum de Off. jud. deleg. X 1, 29; C. Ad reprimendam 8 de Off. jud. ord. X 1, 31; C. Nuper 29, C. Sacro 48 de Sent. excom. X 5, 39). Co do cenzur rezerwowanych, ob. Rezerwaty kościelne. Sposób zwolnienia od cenzur zależy tak od natury cenzury, jako też i od natury samego zwolnienia. Ogólnie biorąc, nie potrzeba udzielać go wyraźnemi słowy, dosyć jest okazać jakimbądź aktem, że się zwalnia; np. Papież zwalnia od klątwy tém samém, że wyklętemu daje beneficjum kościelne (S. C. C. 26 Apr. 1749). Formę uwolnienia czyli absolucji in foro externo zwyczaj i miejscowe przepisy każdego biskupstwa wskazują; in foro zaś interno absolucja ogólna jest przepisana w wyrazach, ego te absolvo ab omni vinculo excommunicationis, suspensionis et interdicti in quantum possum et tu indiges, do
