na Hektora i pana Albrychta Kawieczyńskich, przes Daniela drukarza z Łęczyce. R. od Nar. Syna Bożego 1570, mies. Czerwca 15 d.“ Zakończenie to wypisane dosłownie z egzemplarza znajdującego się w bibl. hr. ord. Krasińskiego w Warszawie; na egzemplarzu zaś znajdującym się u wydawcy Encyklopedji kośc. zakończenie różni się tylko datą 1572 roku. Jeżeli nie znaczy to drugiego wydania, to przynajmniej przekonywa, że ostatnie karty były później przedrukowane. — Budny zajął się drugim przekładém Nowego Testamentu, który wydał nakładem Jana Kiszki 1574 r. (ob. opis u Wiszniewskiego, Literatura VI 583—589). Tamże drukował jednocześnie: Libellus de duabus naturis in Christo, 1574, i Refutatio argumentorum Mart. Czechovich, quae pro sententia sua, quod homini Christiano non liceat magistratum politicum gerere, in Dialogis suis proposuit, Losci 1574, apud Jo. Karcan. Pierwsze z tych zbijał Josias Simler, szwajcar, w dziele: Assertio orthodoxae doctrinae de duabus naturis Christi Servatoris nostri, opposita blasphemiis et sophismatibus Sim. Budnaei in Lithuania evulgatis, Tiguri apud Froschover 1576. Następnie ukazało się Budnego dzieło O przedniejszych wiary chrześciańskiej artykułach t. j. o Bogu jedynym, o Synu jego i o Duchu św. wyznanie .. Ktemu obrona tegoż wyznania i t. d., w Łosku 1576 r. Występowali przeciw zasadom głoszonym w tém dziele: Marcin Białobrzeski, bp kamieniecki, i Stanisław Zdzieszek Ostrowski, opat przemętski. Budny ogłaszał w dalszym ciągu drukiem: O furjach albo o szaleństwach francuzkich, to jest o straszném a niesłuszném admirała Kastylliońskiego i innych zacnych mężów zamordowaniu, przekład na język polski, druk. w Łosku 1576 r.; następnie: O urzędzie miecza używającym wyznanie Zboru Pana Chrystusowego, który w Litwie; z Pisma św. krótko zebrane, 1583. Podobno znajduje się jeszcze inne wydanie tego dzieła. Okoliczności dalszego ciągu życia Budnego oraz jego śmierci zupełnie są nieznane. Reszka Stanisław (De atheismis et phalarismis evangelicorum, p. 72) podaje, że Budny, otoczony pewnego razu przez żołnierzy króla Stefana, powracających z wojny, i wezwany przez nich, aby wyrzekł się swych błędów, odprzysiągł się na klęczkach i przyrzekł wrócić na łono katolickiego Kościoła. W. Ch.
Budownictwo u Hebrajczyków. Spustoszenia barbarzyńskie, jakim Palestyna wielokrotnie uległa, pozostawiły nam tak mało resztek z budowli dawnych Hebrajczyków, a wzmianki w tym względzie w Piśmie św. zawarte są tak ogólne, że niepodobieństwem jest bliżej oznaczyć charakteru hebrajskiej architektury; pewną tylko jest rzeczą, że architektura ta zbliżoną była do egipskiej, i że architektura rzymsko-grecka w ostatnich dopiero czasach państwa Hebrajskiego tam się przyjęła. Kościół jerozolimski przypominał styl egipski, a chociaż tyryjscy pracowali przy nim artyści, wszelako nie zmienili w niczém jego charakteru, bo główny jego zarys oddawna był już dany w przybytku namiotowym. W jerozolimskim pałacu, zbudowanym przez Salomona, upatrują także archeologowie przypomnienie budowli egipskich, a mianowicie potężne, grube, piramidalne mury zewnętrzne; ciężkie, z wielkich kamieni dachowanie, spoczywające na różnokształtnych słupach, z różnemi kapitelami, bez sklepień; w ogóle ponure, ciężkie formy i bogate ścian upiększanie. Swoje budownictwo wynieśli Żydzi z Egiptu; późniejsze koleje ich życia dziejowego nie nastręczały sposobności do wyrobienia stylu samodzielnego. Zresztą cała architektura ześrodkowywa się zawsze w świątyniach; na pałacach i in-
