kr. Władysława IV, pod jej wezwaniem pierwszego polskiego orderu, który Urban VIII r. 1634 zatwierdził, lecz senat z innych pobudek nie przyjął (Annotationes historicae auct. Joan. Frid. Sapieha, Colon. 1730 p. 261). Lepiej za to powodziło się stowarzyszeniu ku obronie Niepokalanego Poczęcia i wyjednania sobie szczęśliwej śmierci, którego prawa i modlitwy obejmuje broszurka: Associatio sive unio piarum mentium ad impetrandam felicem mortem, et purgatorium sine longiori mora transeundum sub Protectione et Praesidio B. V. M. ad Honorem ejus Immaculatae Conceptionis (Vilnae 1726). Gdy tak ożywiła się cześć Niepokalanie Poczętej Marji, bernardyni krakowscy założyli bractwo, które tegoż roku 1736 Pap. Klemens XII potwierdził. Odtąd po wszystkich prawie kościołach tego zakonu zaprowadzone zostało. — Arcybr. Niepokalanego Serca N. Panny, zaprowadzone w Krakowie przy kościele P. Marji r. 1854. Początek jego właściwie należy się ks. Karolowi Eleonorze Dupriche Desgenettes, proboszczowi parafji N. M. Panny Zwycięzkiej († 1860), zkąd i bractwo pospolitsze swoje nazwisko bierze. R. 1824 położył on w Paryżu pierwsze zasady bractwa, przy pomocy Karola X i księżnej Angoulême, naznaczając za główny cel modlitwę i dobre uczynki, wykonywane w myśli nawrócenia grzeszników. Ustawy bractwa spisane r. 1836, przez Pap. Grzegorza XVI d. 24 Kwiet. 1838 r. potwierdzone zostały. Wkrótce stowarzyszenie otrzymało tytuł arcybractwa i tak bardzo się rozszerzyło, że do r. 1860 liczyło przeszło 20 miljonów członków. Dnia 9 Lipca 1853 Pius IX, wzruszony cudami działanemi za modlitwą bractwa, statuę N. M. P. Zwycięzkiej w Paryżu koroną złotą przyozdobić polecił. Bractwo utrzymuje swoje kroniki, przepełnione świadectwy miłosierdzia tej, którą Kościół zowie Ucieczką grzeszników, wywoływanego jedném „Zdrowaś Marja,“ jakie codziennie stowarzyszeni odmawiać są obowiązani. — Br. Zwiastowania N. M. P. powstało w Rzymie u jezuitów około r. 1853. — Br. Oczyszczenia N. M. P., zaprowadzone w Krakowie dla młodzieży akademickiej r. 1621, najprzód w kaplicy kościoła dominikańskiego, potém przeniesione do kościoła św. Michała przy karmelitach bosych. Już roku 1636 pierwotny swój tytuł na Niepokalane Poczęcie odmieniło i zaraz r. 1645 otrzymało odpusty od Stolicy Apost. Gdy w roku następnym kaplica w szkołach, nakładem kr. Władysława IV, ukończoną została, tamże od karmelitów bractwo to przeniesiono, a r. 1786 do kościoła akademickiego św. Anny, gdzie z końcem przeszłego wieku ustało. — Br. Wniebowzięcia N. M. P. przy kościele marjackim w Krakowie, zaprowadzone, według podania, r. 1311, lub raczej 1333, a 1481 na nowo urządzone. Wpisał się do niego pierwszy Kazimierz W., po nim Ludwik kr. węgierski i pol., Władysław Jagiełło z 4 żonami, Kazimierz Jagiellończyk z żoną Elżbietą i czterema królewiczami, Zygmunt August, Stefan Batory z Anną Jagiellonką i wielu innych znakomitych urzędem lub pochodzeniem. Oprócz nabożeństwa odprawianego dla bractwa przy ołtarzu Wniebowzięcia N. P., utrzymywało jeszcze szpital dla starców i schorzałych, w którym pomieszczało samych tylko mężczyzn. Ustawy jego podaje Konst. Hoszowski w dziele: „Żywot Andrzeja Zawiszy Trzebickiego, bisk. krak. (Krak. 1861 p. 163 i w przypisach).“ W XIV w., gdy w Krakowie wielu było Niemców, kapelan bractwa miewał kazania po niemiecku u Panny Marji, a po polsku u św. Barbary, lubo fundator kościoła bisk. Iwo Odrowąż wcale inaczej rozporządził w dyplomie z d. 10 Wrześ. 1226 r. Ztąd
