kowi XIV upomnień, tak w listach, jak i rozmowach; wpłynął na zerwanie cudzołożniczych stosunków z panią Montespan, a listy, w tej materji do króla pisane, przypominają św. Ambrożego. Wprawdzie namiętności i przeciwne wpływy zepsutego dworu na nowo wzięły górę, ale Bossuet pozostawił pamięć wolną od ciężkiego dla biskupa zarzutu, dworactwa. Bossuet, jako mówca, należy do najznakomitszych kaznodziei chrześcjańskich. Kaznodziejski swój zawód ukończył r. 1687 mistrzowską mową pogrzebową na śmierć księcia Kondeusza. Kaznodziejska wielkość Bossueta polega szczególniej na przedziwnej sile, z jaką władał językiem i urabiał go do wyrażenia swych myśli, na śmiałej i oryginalnej energji wyrażenia i na majestacie, z jakim on, jako mówca, sędziowski wysoki sprawiał urząd nad wielkościami ziemskiemi i wszystką ich ziemską działalnością. Jego Mowy pogrzebowe (tłum. Aleks. Cukrowicz, Kraków 1838) są najdoskonalszym wzorem tego rodzaju wymowy. Bossuet żył jeszcze, kiedy La Bruyére, wypowiadając zdanie współczesnych, na posiedzeniu akademji nazywał go Ojcem Kościoła, a Massilon w mowie na śmierć Delfina, mówił o nim: „gdyby był on narodził się w pierwszych wiekach Kościoła, byłby wyrocznią soborów, duszą zgromadzonych Ojców, dyktowałby kanony, prezydowałby w Nicei i Efezie.“ Wielkość umysłu łączył Bossuet ze słodyczą charakteru i wdziękiem w obcowaniu; urodzony by panował nad umysłami, umiał zjednywać sobie i serca. Tę stronę jego uwydatnia ksiądz Clérambaut w mowie mianej w Akademji, kiedy po Bossuecie obejmował krzesło akademickie kardynał Polignac. B. umarł 12 Kwietnia 1704 r., licząc 76 lat wieku. Bajka, po jego śmierci wymyślona, celem splamienia jego pamięci, jakoby tajemnie był zaślubiony i zostawił syna, przez wszystkich za niegodziwą potwarz jest uważaną. Lebel wydał w Wersalu, 1813 r. i lat następnych najlepszą edycję dzieł Bossueta w 43 tom. in 8. W Besançon, 1846—47, wyszła nowa ed. w 12 tom. in 8; powiększona wielu listami ed. Gaume’a w 12 vol. in 8; ed. Migne i ostatnia 1867—8 12 v. 4°.
Bossuet Jakób Benignus, synowiec wielkiego Bossueta, ur. 1666. Był w Rzymie, kiedy stryj zlecił mu sprawę potępienia Maksym Fenelona. Obszerna jego korespondencja, prowadzona w tym przedmiocie, a wydana przez Deforis’a, mało przynosi zaszczytu jego charakterowi. R. 1699, po powrocie z Rzymu, został wyświęcony na kapłana i był oficjałem stryja. Za regencji r. 1716, na protekcję kardynała Noailles, został biskupem w Troyes, ale dwa lata czekał na bullę, bo podejrzany był o jansenizm, i dopiero otrzymał ją za świadectwem prawowierności, daném przez kardynała Tremouille. R. 1742 rezygnował biskupstwo, um. 30 Marca 1743 r.
Botero Jan, ur. r. 1540 w Bena, w Piemoncie, nazywany ztąd Benesius, sekretarz św. Karola Boromeusza. Po śmierci tego świętego, z polecenia kongregacji Propagandy, przedsięwziął podróż, w celu zbadania religijnego stanu w państwach chrześcjańskich W roku 1599 został nauczycielem księcia sabaudzkiego, otrzymał opactwo św. Michała de la Chiusa w Piemoncie; um. w Turynie 1617 r. Pierwszy wystąpił przeciwko zasadom Machiavela, w książce Della ragione di stato i dowodził, że nigdy nie należy odstępować od praw moralnych i poświęcać je dla interesu, tém bardziej, że wszystko, co jest niemoralném, staje się szkodliwém. Należy do pierwszych statystyków: napisał traktat o sile różnych państw w Europie: Relazioni universali, Vicenza 1595. Obie te prace
