uwolnić ziemię świętą z rąk niewiernych i przywrócić czystość obyczajów na zachodzie. Bonawentura miał szczęście widzieć greków przybywających na sobór. On to głównie z nimi się porozumiewał i tak dalece ich sobie pozyskał, że, na dowód uszanowania dla jego osoby, nazywali go Eutyckius’em (Szczęsny). Jego też staraniom przypisać należy, że grecy uroczyście przyjęli wyznanie wiary katolickie, lubo połączenie to nie długo trwało (Cf. Rozprawę Hefelego w Kwartalniku tybingskim 1847 p. 51). B. nie był świadkiem tak smutnego końca, umarł bowiem w przeddzień XV posiedzenia (15 Lipca 1274 r.). Powszechny szacunek, jakim go otaczano za życia, w wysokim stopniu pokazał się na pogrzebie. Papież ze swym dworem, prałaci i książęta zebrani w Lyonie znajdowali się na nim, a na następném posiedzeniu sam Papież miał mowę pogrzebową, opłakując niezmierną stratę, jaką Kościół poniósł. R. 1483 Sykstus IV zaliczył go w poczet świętych, i odtąd czczonym jest jako szósty z kolei, pomiędzy wielkimi doktorami Kościoła. Ciało jego zrazu pomieszczono w klasztorze lyońskim, a r. 1494 przeniesiono do wspaniałej kaplicy kościoła franciszkańskiego, u podnóża twierdzy Pierre-Encise nad Saoną. R. 1562 kalwini spalili jego święte szczątki na publicznym placu, a popiół z nich wrzucili w wodę (kilku ludziom udało się ocalić głowę świętego, ztąd relikwie te mają w Wenecji i Bagnarea). Lecz owi „czyściciele chrystjanizmu“ nie byli w stanie zarazem zniweczyć pozostałych po nim dzieł jego ducha. Wiele mamy rozmaitych wydań dzieł świętego B., stanowią one 8 tomów in f., wydanych z rozkazu Papieża w Rzymie r. 1596, a 14 tomów in 4 wyd. w Wenecji r. 1751 i 1756. Celniejsze z nich są: Pharetra, seu loci communes ex SS. Patribus. — Breviloquium et antiloquium, gdzie rozbiera zadania teologiczne. Liber de ecclesiastica hierarchia. Liber de quatuor virtutibus cardinalibus; De tribus ternariis peccatorum; Speculum animae; De modo confidendi et puritate conscientiae. Itinerarium mentis in Deum; Incendium amoris; De perfectione vitae ad sorores; Lignum vitae; Soliloquium; De pugna spiritus contra VII vitia capitalia; Collatio de contemptu saeculi. Liber de regimine animae; De septem gradibus contemplationis. Expositio Missae. Officium de Passione Dominica; de corona B. M. V.; Legenda major et minor S. Francisci et legenda S. Clarae, nec non liber de paupertate Christi et apologia pauperum. Liber apologeticus contra eos, qui ordini fratrum minorum adversantur. Liber de compositiene hominis exterioris, ac interioris reformatione. Regula novitiorum. Opera exegetica, i. e. principium Sacrae Scripturae; Expositio in Hexaëmeron; Expositio in Psalmos, Ecclesiasten, Sapientiae, Lamentationes Jeremiae, in cap. VI Evang. S. Matthaei, in Evang. Lucae; Postilla super Joannem et in Apocalypsim. Epistolae diversae et sermones diversi. Sententiae sententiarum carmine digestae, versus, rythmi. Philomela. — Dzieła św. Bonawentury mogą być podzielone na ascetyczne, egzegetyczne i filozoficzne Pod względem filozoficznym B. pierwsze miejsce zajmuje w średnich wiekach po św. Tomaszu (Ob. Amadeusza de Margerie, Essai sur la philosophie de Saint Bonaventure, Par. 1855). Sławny kanclerz paryzki Gerson (De examinatione doctrinarum, opp. wyd. Antwerp. 1706 r. I 21) powiada: „Gdy mnie kto pyta, który z doktorów mi znanych jest najlepszym? odpowiadam: Bonawentura; albowiem jest on głębokim i gruntownym, pobożnym, sprawiedliwym i budującym. — Nie masz
