nym i pieczołowitym zarządem klasztorów. Znaczniejsze fundacje Bolesława wymieniamy: zakonu premonstrateńskiego panien w Krzyżanowicach 1254 r.; penitencjarzy w Krakowie 1257 r.; franciszkanów: w Zawichoście 1257 r., później Nowém Mieście Korczynie, w Starym Sączu i w Krakowie. Dawne klasztory: kanoników regularnych w Mstowie, bożogrobców w Miechowie i cystersów w Koprzywnicy otrzymały od niego przywileje; nadto, podniósł z gruzów klasztor cystersów w Wąchocku zburzony przez Tatarów 1260 r. Troskliwy w sprawie umoralnienia obyczajów i podniesienia żarliwości religijnej, popierał Bolesław starania Prandoty, biskupa krakowskiego, o kanonizację św. Stanisława. Odkrycie nowej kopalni soli w Bochni, obok istniejących dawniej żup solnych w Wieliczce, przypisują dziejowe podania przyczynie bł. Kunegundy, której wielkie cnoty zapisane są na kartach dziejów, oraz we wdzięcznej pamięci ludu. W. Ch.
Bolingbroke Henryk St. John, lord, wicehrabia, ur. 1672 r., odbył nauki w szkole w Eaton i w uniwersytecie oksfordzkim. Świetne zdolności uczyniły młodego B. przedmiotem podziwu, lecz nie uchroniły od zdrożności; własnym kosztem utrzymywał słynną rozpustnicę i oddawał się pijaństwu. Z pierwszą żoną, za którą otrzymał znaczny posag, rozwiódł się i wkrótce drugi raz się ożenił; druga żona po niejakim czasie go odumarła i B. ciężko poczuł jej stratę. R. 1700 rozpoczął on swoję publiczną karjerę, 1704 r. został sekretarzem zarządu wojny i marynarki, 1710 r. sekretarzem stanu. Po wstąpieniu na tron Jerzego I, B. z urzędu usunięty i o zdradę oskarżony, przeszedł na stronę pretendenta Jakóba III, lecz później dał się skłonić do popierania dynastji hanowerskiej. Odtąd wszakże już więcej nie zasiadał ani w parlamencie, ani w ministerjum, i tylko na polu literackiém brał udział w walkach politycznych. Po długiej i ciężkiej chorobie umarł 1751 r. Wspominamy te tylko z jego dzieł, które religji i filozofji dotyczą. Jego Listy, o zajmowaniu się historją i pożytkach z niej wypływająch, wyszły w Londynie 1752 roku. 5 tomów dzieł filozoficznych ukazały się 1754 r. Liczni pisarze występowali przeciwko B.: Leland, Young, Clayton, Warburton, Harvey i inni (Cf. Trinius, Freidenkerlexikon; Leland, Abriss der vornehmsten deistischen Schriftsteller, aus dem Englischen, 1755). Sąd przysięgłych w Westminster potępił jego dzieła, jako przeciwne religji, dobrym obyczajom i publicznej spokojności. — B. obstawał wprawdzie za istnieniem Boga, przeciwko ateistom, ale po swojemu rozumiał ateizm. Kto nie przyznaje odwiecznego Boga i świat za dzieło jego, dla tego sam świat musi być odwieczną istotą. Jakaś odwieczna Istota musi istnieć. Odwieczną istotą, według tego, jak o niej rozumował B., może być tylko substancja świata. Zdaniem B’a Opatrzność rozciągać się może tylko na narody, a nie na jednostki ludzkie. Ogólne życie przyrody więcej dąży ku zachowaniu gatunku, niż oddzielnych ludzi. B. odrzucał nieśmiertelność duszy, gdyż dusza i duch, Bóg i natura jedno stanowią. Powszechny fakt wiary w nieśmiertelność duszy, powszechny, gdyż nieodłączny od świadomości ducha ludzkiego, objaśniał on w nader śmieszny i nędzny sposób, jako egipski wynalazek. Pomimo opozycji, z którą B. wystąpił przeciwko apriorystycznym ideom, pojęć swych nie czerpał on z historji, lecz do własnych wyobrażeń historję naginał. Zkąd wziął B. swoje pojęcia o Bogu, z któremi, zda-
