brze język polski i niemiecki, oraz w świetnym, opatrzonym hojnie orszaku. Jeden z książąt pomorskich, Warcisław, spotkał w orszaku zbrojnych Ottona i przyjął z wielką ludzkością. W pierwszych chwilach apostołowania oburzył się lud i groził Ottonowi i jego towarzyszom. Odwaga i wytrwałość świętego męża trjumfowała nad oporem ludu. Dopomagał mu gorliwie Paweł, przywódzca polskiego orszaku. Skoro mieszkańcy Szczecina oświadczyli się wręcz przeciwko przyjęciu Chrztu św., obiecano im pewne swobody w imieniu króla i nakłoniono do wysłania posłów. B. odpowiedział, że wymagać będzie dostarczenia jednego mieszkańca na dziesięciu do służby wojennej, z płacą i uzbrojeniem, atoli poprzestanie na rocznej daninie trzystu grzywien srebra z całego Pomorza. Zapewnieni zresztą mieszkańcy, że wolni będą od ponoszenia innych dotkliwych ciężarów, uprzejmie przyjęli oświadczenie Bolesława, zatém poddali się przepisom Kościoła i sami kruszyli bałwany. Tak więc dokonane zostało wielkie dzieło rozkrzewienia chrześcjaństwa na Pomorzu. Około 1127 r. wybuchło tam wprawdzie powstanie: zjawienie się atoli powtórne Ottona, oraz przybycie w porę Bolesława, położyło tamę rozruchom. W ostatnich latach panowania, waleczny monarcha doznał niepowodzenia w stosunkach z sąsiedniemi mocarstwami. R. 1132 pośpieszył z pomocą Borysowi, synowi Kolomana. Sobiesław, książę czeski, sprzymierzywszy się z Belą II, królem węgierskim, najechał Szląsk. B. wyruszył z wojskiem do Węgier, lecz otoczony przez nieprzyjaciół, przebił się przez ich szeregi i ratował się ucieczką. R. 1133 nowy najazd Czechów. Cesarz Lotarjusz przystąpił do przymierza przeciwko Bolesławowi. Zmuszony uledz przeważającej sile i zaniechać myśli odwetu, stawił się B. w Merzeburgu 1135 r., zawarł rozejm i pojednał się z Sobiesławem i Belą, za pośrednictwem cesarza. R. 1137 zawarł przymierze z Sobiesławem w Kładzku. Niepowodzenia oręża przyśpieszyły skon Bolesława. Um. w Płocku 1138 r. i tamże pochowany. Pozostawił pięciu synów: Władysława urodzonego ze Zbisławy, Bolesława, Mieczysława, Henryka i Kazimierza — z Salomei. Myśląc zapobiedz kłótniom rodzinnym i wojnie domowej, podzielił przed skonem kraj pomiędzy synów. Zgadzało się to z usposobienieniem[1] i żądaniem oddzielnych prowincji, które różnym rządzone obyczajem, nie zlały się dotąd w państwową całość. Władysław, jako najstarszy, otrzymał Kraków ze Szląskiem i przywilej zwierzchnictwa nad młodszymi braćmi, z tytułem monarchy; Bolesław — Mazowsze i Kujawy, Mieczysław — Wielkopolskę i Pomorze, Henryk — Sandomierskie. Panowanie Bolesława Krzywoustego odznacza się religijnym ruchem, fundacjami wielu nowych kościółów i klasztorów. Znakomity możnowładzca Piotr, zwany Duninem, zakłada pierwszy klasztor premonstrateński, następnie wiele innych klasztorów i świątyń. Troskliwy o chwałę Bożą, król popierał z równą gorliwością dzieło nawracania pogan i fundacji kościołów. Na Pomorzu, na miejsce upadłego biskupstwa kołobrzeskiego, fundował julińskie. Podniósł mury katedry krakowskiéj i dwie nowe wystawił wieże. Ozdobił ołtarze tejże świątyni drogiemi sprzętami i pomnożył liczbę kanoników i prebendarjuszów do dwudziestu. W Niemczech, w klasztorze benedyktynów w Zwiefaltenie, dowiedziano się z żalem o skonie Bolesława i postanowiono obchodzić rocznicę śmierci dobroczyńcy uroczystą ucztą i pięciu świecznikami. Cfr. Marcin Gallus, Mistrz Wincenty, Długosz. Z obcych pisarzy, żywotopisarz S. Ottona, Ortlieb. W. Ch.
- ↑
Błąd w druku; powinno być – usposobieniem.
