rzy zrywali najświętsze zobowiązania i układy, aż w końcu podjął dzieło nawrócenia pogańskiej ludności za pośrednictwem św. Ottona. Ważny ten wypadek w dziejach panowania Bolesława poprzedzają liczne knowania i zamachy nieprzyjaciół. B. nie spodziewając się poprawy brata Zbigniewa, wydał nań wyrok oślepienia. Śmierć zdrajcy usunęła obawę wewnętrznych rozruchów. Cień atoli ofiary stanął w oczach króla i zaniepokoił jego sumienie. W myśli więc przebłagania gniewu nieba, skazał się na dobrowolną pokutę. Przepędzał całe dnie w samotném rozmyślaniu, gorzkiemi zalewając się łzami. Głowę obsypywał popiołem i sypiał na ziemi we włosienicy. Codziennie odprawiano Msze św. za grzeszników i zmarłych. W końcu, dla zupełnego zadośćuczynienia, postanowił odprawić pielgrzymkę do grobów śś. Idziego, Stefana i Wojciecha. W pielgrzymce tej, w ciągu wielkiego postu, posilał się tylko chlebem i wodą. Codziennie wyruszał z gospody pieszo, niekiedy boso, w towarzystwie biskupów i kapelanów, dopóki nie odśpiewał godzinek o Najświętszej Marji Pannie, siedmiu psalmów pokutnych z litanjami, a często odmawiał cały psałterz i wigilje za zmarłych. Wszędzie w podróży rozdawał ubogim jałmużny i składał na ołtarzach ofiary. Między innemi, sprawił do grobu św. Wojciecha trumnę, która ważyła 80 grzywien złota, nie licząc drogich kamieni, równej prawdopodobnie wartości. Wiele drogocennych pamiątek pozostawił B. w kościołach i klasztorach, za przyczyną pobożnej żony Salomei, hrabianki Bergu. Skorzystał mianowicie klasztor benedyktynów w Zwiefaltenie, położony na granicach hrabstwa Bergu, w którym znajdowały się groby rodziców i przodków Salomei. Salomea, po śmierci męża, wysłała tamże drogocenne relikwie świętych, które złożone były w kościele w Małogoszczy (Chronicon monasterii Zwifaltensis authore Ortliebo). Pobożne pielgrzymki Bolesława odnoszą się do czasu, w którym nastało kilka lat pokoju, pomiędzy 1112 i 1116 r. R. 1117 jeden z najzasłużeńszych mężów, Skarbimir, wódz wojska i ulubieniec Bolesława, podniósł bunt przeciwko monarsze. Ukarał go król oślepieniem i przytłumił w zarodzie wybuch domowej wojny. R. 1120 podjęta na Pomorze wyprawa, kończy się świetném zwycięstwem. R. 1122 następca Skarbimira w urzędzie i w łasce monarchy, Piotr, syn Własta, zwany Duninem, pojmał i dostawił żywcem Wołodara, księcia przemyskiego, który najeżdżał i pustoszył pograniczne ziemie polskie. Wtymże czasie, zabezpieczony od najazdu nieprzyjaciół, postanowił król przyśpieszyć dzieło nawrócenia Pomorzan, którzy dotąd, z małym nader wyjątkiem, trzymali się mocno pogańskich zwyczajów i starej wiary. Zauważył B., że najzdolniejszym do przeprowadzenia dzieła apostolstwa będzie Otton, bp bambergski, znany z żarliwości i przekonywającej wymowy. Mieszkał on czas pewien w Polsce i pełnił obowiązki kapelana na dworze Władysława Hermana. Za pośrednictwem Ottona pojął Władysław za żonę Judytę, siostrę cesarza Henryka IV. On też wpływał na układy w Bambergu 1111 r. i pośredniczył prawdopodobnie w sprawie małżeństwa Bolesława Krzywoustego z Salomeą, hrabianką Bergu. Owoż, pewny przychylności świętego męża, przełożył mu Bolesław listownie prośbę, o przewodniczenie w dziele apostołowania Pomorza. Przyjął Otton zaproszenie i przyjechał do Gniezna 1124 r. Wyszedł B. na jego spotkanie boso, w licznym orszaku rycerstwa. Udał się wkrótce Otton na Pomorze, w towarzystwie kapłanów, znających do-
