Apol. 1, 61 αρρ΄ητος; Iren. IV 20, inenarrabilis; Euseb. Demonstr. Ev. IV 1; Chrysost. in Mt. 21, 23); ztąd św. Justyn, Tacjan, Teofil, Klemens aleks., Orygenes nazywają Boga bezimiennym (ανομαστος). Żadne imię nie wypowiada pełni i wielkości jego bezwzględnej Istoty (Non enim facile nomen, quod tantae excellentiae conveniat, potest inveniri, Aug. Doct. Chr. 1, 5). Imionami rozróżniają się ludzie pomiędzy sobą. Imię jest wynikiem potrzeby rozróżnienia, aby nie brać jednych za drugich. Co do Boga, potrzeby tej nie ma, bo jako Istota Najwyższa, Bezwzględna, nie może być z nikim pomieszany i za nikogo brany. Nazwy Boga, jakie podaje Pismo św., mają swoje znaczenie, choć nie wypowiadają istoty Boga: są wyrazami jego attrybutów, albo też i symbolicznemi ich określeniami. Niektóre z tych nazw uważają egzegeci za wyrazy różnych stron objawienia się Bożego. Elohim wywodzą od alah (attonitus fuit, obstupuit), oznaczającego uroczyste lecz radosne zadrżenie ducha, pod wpływem wewnętrznego działania myśli Bożej. Elohim tedy ma oznaczać Boga, o ile go zwiastuje natura i rozum naturalny; Jehova zaś oznacza Boga, o ile ten specjalnie objawił się żydom. Wyrażenie tedy „Jehova jest wasz Elohim,“ nie oznacza narodowego bóstwa Jehowy, ale poprostu uczy, że Bóg wszechświata jest Bogiem izraela. Adonai oznacza Boga, jako najwyższego Pana. Wyraz ten połączony z Elohim oznacza najwyższego Pana świata; połączony z Jehova znaczy Pana ludu izraelskiego. El Szaddai znaczy Mocnego Boga przymierza. Jehova Szabaot znaczy Pana Zastępów, zastępów niebieskich. Cf. Stöckl, Lehrb. d. Philosophie, Mainz 1868, p. 639; Kleutgen, Phil. d. Vorzeit. I 633... II 693...; Perrone, Praelect. theol., tr. de Deo; Joan. Bapt. Franzelin, Tractatus de Deo uno secundum naturam, Romae 1870; Carl. v. Endert, Der Gottesbeweis in der patristischen Zeit mu besonderer Berücksichtigung Augustins, Freib. 1869. N.
Bóg (na pomnikach archeolog.) Na dawnych pomnikach chrześcjańskich pojęcie interwencji Boga Ojca wyrażano ręką wysuwającą się z obłoku, odpowiednio do wyrażeń Pisma Św., manus fortis, manus robusta, manus excelsa. Duch chrześcjański odrzucał wszystko, co zdawało się materjalizować pojęcie Bóstwa. „Cokolwiek mogłoby w tobie budzić myśl podobieństwa cielesnego, gdy rozmyślasz o Bogu, odpędzaj od siebie, odrzucaj, zaneguj,“ mówi S. Augustyn (Epist. 120). Ostrożności te były konieczne, ażeby nie dawać prostaczkom okazji do błędów. Ztąd też to w sposób tak prosty wyrażano w malaturach, mozajkach i rzeźbie potęgę działania Bożego. Ręka Boża trzyma niekiedy koronę nad głową świętych, na oznaczenie, że Bóg nagradza cnotę. Emeryk David i Raoul Rochette odnoszą aż do IX w. pierwsze rysunki, przedstawiające Boga Ojca w formie ludzkiej; zdanie to jednakże jest błędne, ponieważ na dwóch sarkofagach rzymskich. pochodzących z IV w. (Brunati, Dissert. Bibl. i Annales de philos. chrét. t. XXI p. 363), Bóg przedstawiony jest jako starzec, siedzący na skale pokrytej draperją, odbierający ofiary od Abla i Kaina. Inne płaskorzeźby katakumbowe przestawiają go w postaci młodego człowieka, co oznacza wiekuistą jego młodość. Na cmentarzu św. Poncjana znajdują się freski przynajmniej z VII w. przedstawiające Boga, jako starca koronującego kwiatami męczenników Abdona i Sennena. Martigny, Dict. d. antiq. chr. N.
Bogarodzica (pieśń), zalicza się do najdawniejszych zabytków języka polskiego. Starożytne jej pochodzenie jest wymowném świa-
