cinników z tego miejsca (Mislin, op. c. III 313...). W okolicach Betleemu są: 1) o ¼ mili na wschód ruiny kościoła, niegdyś też przez św. Helenę postawionego w miejscu, gdzie anioł zwiastował pasterzom Narodzenie Chrystusa (Luc. 2, 8), i klasztoru, w którym przebywała św. Paula. 2) Źródło, z którego trzej żołnierze przynieśli spragnionemu Dawidowi wody, z narażeniem własnego życia (III Reg. 23, 15... I Par. 12, 17...). 3) Grota mleczna, w której N. Marja P. schronić się miała podczas ucieczki do Egiptu (Mat: 2, 3...), odległą jest o 400 kroków od Betleemu, w stronie południowo-wschodniej. Niegdyś stał tu kościół św. Mikołaja. 4) O pół mili na półn.-zachód, na drodze z Hebron do Jerozolimy, pokazują grób Racheli (Gen. 25, 19. 48, 7); stoi tam pomnik, zwany Kubbet-Rahil (grób Racheli). Więcej szczegółów ob. Gehlen op. c. Holowiński, Pielgrzymka do ziemi świętej. X. W. K.
Betleemici, zakon. 1. W Anglji. Niedokładne tylko posiadamy wiadomości o betleemitach w Anglji. Podług Mateusza Paris (Hist. Anglic. p. 639), 1257 r. mieli betleemici klasztor w Cambridge i nosili habit dominikański, z czerwonym krzyżem na piersiach, otoczonym pięciu promieniami i małym błękitnym krążkiem w pośrodku, na pamiątkę owej gwiazdy, która, podług Pisma św., prowadziła magów idących ze wschodu do Betleem. Czas powstania tego zakonu, historja jego rozwoju i zadanie, nie są nam znane. Pisarze, którzy o betl. wspominają, ograniczają się zwykle opisem ich odzieży, a i w tém nie są zgodni, gdyż niektórzy podają, że była ona koloru czarnego (Schoonebeck, Hist. des ordres rel.). Adrjan Dammond nazywa ich rycerzami gwiaździstymi: equites stellati, prout ipsis videtur, vestitum gerunt varii coloris et crucis loco stellam ostentant, jakkolwiek Abraham Bruin (Imperat. et sacerdot. ornatus cum comment.) pod ich wizerunkiem umieszcza te słowa: Stelliferorum ordo monachorum astratus. Trudno więc rozstrzygnąć pytanie, czy stelliferzy i betleemici składali w Anglji jeden zakon, z odmienném tylko ubraniem, czy też były to dwa oddzielne zakony; jakbądź pod tym względem rzeczby się miała, pewném jest, że zakon ten nigdy nie miał wielkiego znaczenia — Więcej znani są 2. Betleemici w Ameryce: ich założyciel Piotr de Betencourt pochodził z familji szlacheckiej i ur. 1619 r. we wsi Villaflore, na Teneryffie, jednej z wysp Kanaryjskich. Od dziecinnych lat okazywał on szczególne upodobanie do ascezy i w 1650 r. przedsięwziął podróż do m. Guatemali, wówczas stolicy hiszpańskiej prowincji tegoż nazwiska. Tu powziął zamiar wstąpienia do stanu duchownego i głoszenia w Japonji nauki Chrystusa. W tym celu uczył się języka łacińskiego w miejscowém kolegjum jezuitów przez trzy lata, lecz tak małe czynił postępy, że zniechęcony, zaniechał studjów i udał się do Petapy, gdzie w odosobnieniu życie pędził. Po niejakim czasie wrócił do Guatemali, lecz, za poradą spowiednika, porzucił myśl o nauce i, aby uniknąć pokus próżnowania, zajmował się krawiectwem, a później został zakrystjanem przy kościele Panny Marji. W 1655 r. rozdał ubogim zaoszczędzone przez siebie 20 piastrów i całą swoją chudobę, a następnie osiadł w najuboższej części miasta, zwanej Golgota, uczył dzieci czytania i katechizmu, zaprowadził dla nich szkółkę i urządził maleńki szpital w domu, na którego kupno kilku mieszkańców się złożyło. Obfite zasiłki pieniężne na dobroczynny zakład dały wkrótce B. możność założenia: obszernego szpitala dla ubogich, klasztoru i szkoły. Nowa fundacja przyjęła nazwę kongregacji Matki
