przybrawszy teraz nowe siły, więcej jeszcze w krajach Polski szerzyć i rozrastać się począł. Od r. 1467 rządzili nim wikarjusze (vicarii provinciae): Marjan z Jeziorska, Anioł z Ostrowa, Michał Bal, Chryzostom Poniecki, bł. Ładysław z Gielniowa, Jan Vitreator, Stanisław ze Słupów, Łukasz z Rydzyna, bł. Rafał z Proszowic i Leon z Łańcuta. Przy powtórnych rządach bł. Rafała z Proszowic, z rozkazu Papieża Leona X, na kapitule jener. w Rzymie 1517 r. dotychczasowych wikarjuszów prowincji zamieniono na prowincjałów (ministri provinciae). Było już naówczas klasztorów 26, t. j. 13 w Wielkopolsce, 5 w Małopolsce, 4 w Litwie i 4 w Galicji. Prowincją kolejno rządzili prowincjałowie: Leon z Łańcuta, Jan Komorowski, Urjel z Grabowa, bł. Rafał z Proszowic i znowu Jan Komorowski. Za niego nastąpił podział prowincji na dwie części, z których jedna dawną zatrzymała nazwę, druga litewskiej imię przybrała. Nie wiadomo dokładnie, dla czego ojcowie na Litwie sprzykrzyli sobie jedność z polskimi i wszelkich dokładali starań, aby się od nich oddzielić. Już w r. 1529 wniesiono tę sprawę na kapitule w Parmie, gdzie jenerał Paweł Pissolo wprost przeciwny życzeniom ich wydał wyrok: „divisio quam Lithvani petunt, nullo modo fiat.“ Nie poprzestali jednak działań swoich, lecz czynniej jeszcze wystąpili, poruszając panów litewskich, nawet kardynała protektora zakonu, króla i Papieża. W końcu zajął się ich sprawą wojewoda wileński Gastold, przedstawił pozorne powody i, wpływem swoim u Pap. Klemensa VII, wyjednał rozdział klasztorów litewskich od polskich, którego dokonał delegowany do tej sprawy Jan Komorowski na kapitule w Wilnie 1530 r. Prowincjałem litewskim obrano tamże polaka Gotarda z Siemieńczyna, który z niechęcią urząd ten przyjąwszy, otrzymał do pomocy dwóch definitorów polaków i dwóch litwinów. Cała ta nowa prowincja miała tylko 4 klasztory, a w nich zaledwie 13 zakonników pochodzenia litewskiego, których ciągle odstępowali zakonni bracia polacy, przenosząc się do klasztorów w Koronie. Tym sposobem wkrótce przyszła do nędznego bardzo stanu, bo i herezja, szerząca się w tych stronach między szlachtą, nie małą klasztorom sprawiała klęskę. Dla uchronienia przeto od zupełnej zagłady bernardynów na Litwie, panowie katoliccy usilnie starać się poczęli o połączenie ich znowu z polskimi, co nastąpiło r. 1571 na kapitule odbytej w Tarnowie, za rozkazem Papieża Piusa V. Wykonanie jednak tego rozporządzenia dopiero 1576 r. przyszło do skutku. Prowincjałów litewskich trudno w tym nieładzie odszukać; w Polsce, przez 40 lat rozdziału, było ich 9ciu w 16 obiorach, bo niektórych kilka razy do rządów powoływano. Od połączenia klasztorów obojga narodów, aż do innego podziału w r. 1628, było 14 prowincjałów w 16 obiorach. Benedykt Gąsiorowski (Anserinus), rodem ze Lwowa, obrany r. 1594, podniósł w zakonie swoim naukę filozofji i teologji, których sam nabył w Paryżu, gdzie z chwałą dla swych zdolności i pracy w sukni zakonnej uczęszczał do akademji. Inny prowincjał, Leonard Starczewski, r. 1623, celem obudzenia ducha zakonnego, zaprowadził w prowincji dziesięć tak zwanych domos rocollectas, do odbywania ćwiczeń duchownych. Za niego, z zarazy przeszło 340 zakonników w prowincji wymarło. W tymże czasie przybył do Polski Antoni Strozio, komissarz jeneralski, wielki zwolennik niedawno przed tém powstałej reguły reformatów czyli rekolektów. Zaraz w Krakowie przybrał sobie za sekretarza Benedykta Bułakowskiego, dobrego teologa, pobożnie
