que, 1772). Rokiem pierwej wyszło jedno z najlepszych pism jego: Krytyka materjalizmu (Examen du materialisme), w którém wywraca zupełnie Systéme de la nature barona Holbacha. Arcyb. paryzki wezwał Bergiera do stolicy, na kanonika metropolitalnego (1769), a samo duchowieństwo postanowiło wypłacać mu pensję roczną, w ilości 2,000 liwrów. Zostawszy spowiednikiem rodziny królewskiej i zniewolony mieszkać w Wersalu, chciał złożyć kanonję, lecz arcybiskup nie przyjął jego rezygnacji. W tym samym czasie napisał przeciwko systematowi Febronjusza: Léttres au duc de Wurtemberg contre le système de Febronius, 1775. W tym samym czasie zajmował się uporządkowaniem wszystkich swoich prac poprzednich i utworzeniem z nich jednej, systematycznej całości, któraby zawierała kurs całkowity nauki wiary; pracę tę wydał 1780, p. t. Traité dogmatigue et historique de la vraie religion (12 t. in 12). W pracy tej wszystkie umiejętności są wezwane na usługi religji. Będzie ona miała zawsze swą wartość, jakkolwiek wiele już postęp wiedzy ludzkiej odmienił, zmieniając zarazem sposób walczenia przeciwko religji; prawdy jednak wieczne stoją tam niezbicie udowodnione. R. 1789 ukazał się po raz pierwszy jego Dictionnaire théologique, często później przedrukowywany (najlepsza edycja kard. Gousseta). Był on pierwotnie napisany dla smutnej sławy Encyclopédie méthodique. Słusznie to dziwić może, jak Bergier mógł przyjąć udział w pracy tak bezbożnej i antyreligijnej, lecz obrońcy jego powiadają, iż działał on z wyraźnego rozkazu arcybiskupa, w najlepszej intencji przeciwstawienia zabójczym truciznom zbawiennego lekarstwa. Cóżkolwiek bądź, krok to był bardzo hazardowny, narażający nawet na krytykę dobrą wiarę Bergiera. Wartość Słownika teologicznego jest niezaprzeczona, był to swego czasu, a w części i dziś jest jeszcze, prawdziwy arsenał, w którym łatwo znaleść gotową broń przeciw niedowiarstwu. Przed samą śmiercią B. wydal jeszcze: Discours sur le mariage des protestans i Observations sur le divorce. Um. 9 Kwiet. 1790 r. Jego traktat o religji wyszedł w przekładzie polskim, p. t: Traktat dziejowy i dogmatyczny prawdziwej religji z odparciem błędów, które jej w rozmaitych przedstawiano wiekach, przez Bergiera, kan. paryzkiego, w Grodnie 1795 r.
Bern (Brün), biskupstwo w Morawji. Prawdopodobnie pierwszy kościół w Brnie poświęcił święty Metodjusz: proboszcz bowiem Mateusz z Raigernu, w liście z r. 1062 do pragskiego biskupa, cytuje następujący ustęp z księgi zachowanej wtedy w kościele tamecznym: „Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi DCCCXXXIIII consecrata est haec ecclesia in honore beatorum Petri et Pauli, principum Apostolorum Dei, per reverendissimum in Christo patrem Metodium, archiepiscopum moravensem, ipso eorundem festi die dicato, ac prima, ejus dos in Brne et Luze confirmabatur scripti tenore coram Zuatoplch, duce glorioso et populo illegibili“ Kościół ten parafjalny, na życzenie króla Wacława II, roku 1296 podniesiono do stopnia kolegjaty, z proboszczem i dwoma kanonikami. Stopniowo, w skutku zapisów szlacheckich, zwiększała się liczba członków kapituły, tak, iż 1777 kapituła składała się z proboszcza, dziekana infułata, archidjakona i dziewięciu kanoników. W tymże roku, na żądanie cesarzowej Marji Teresy, papież Pius VI (bullą z d. 5 Grudnia 1777 r.) ustanowił biskupstwo berneńskie, odłączeniem go od djecezji ołomunieckiej, a kolegjatę zamienił na kapitułę katedralną, z sześciu członkami kapituły. Dotychczasowy proboszcz, Franciszek hrabia Chorinsky, został biskupem bern. i sufraganem biskupstwa ołomunieckiego, podniesionego
