tylko z historyków literatury kościelnej (Sigebertus Gemblac. De scriptorib. eccles. c. 62 i innych). Odkrył go dopiero kardynał Fabius Chigi (Chisius, później Papież Aleksander VII) w klasztorze św. Maksymina pod Trewirem, przepisał i dał do wydania Łukaszowi Holsteniusowi. Wyszedł ten zbiór dopiero po śmierci Holsteniusa, pod tytułem Codex regularum, quas ss. patres monachis et virginibus sanctimonialibus servandas praescripsere, collectus olim a S. Benedictio Anianensi abbate. Lucas Holstenius in tres partes digestum auctumque edidit, Romae 1661, Paris 1663 in 4°. Trzecią wreszcie pracą św. Benedykta, w tymże kierunku, był zbiór ze świętych Doktorów i Ojców Kościoła homilji, odnoszących się do zakonników. Holstenius, znalazłszy tej treści dzieło w papierach po królowej szwedzkiej Krystynie, uważając je za zbiór wspomniony świętego Benedykta, wydał przy Codex regularum, jako Appendix. 4) Zostawił jeszcze św. Benedykt z Aniany kilka traktatów teologicznych o Trójcy Świętej i z okazji sporów, wywołanych przez Feliksa Urgeli (ap. Baluzium, Miscellan. V 1—62); niektóre zaś fałszywie pod jego imię są podszyte. Żywot św. Benedykta z Aniany opisał Ardo Smaragdus (ob. Smaragdus). U Bolland. Acta SS. 11 Febr., oprócz rozprawy szczegółowej Henschen’a o świętym Benedykcie z Aniany, są i jego listy. Zobacz także Mabillona rozprawę De synodo aquisgran. deq. monasteriis Anianae subjectis, w Acta SS. Ord. S. Ben. saec. IV p. I. Nicolai, d. h. Benedict, Grunder von Aniane und Cornelimünster (Inda), Reformator des Benedictinerordens, Köln (Heberle) 1865 8° s. VIII 212. X. W. K.
Benedykt z Nursji, święty (21 Marca), opat w Monte-Cassino. Ur. ze znakomitej rodziny w Nursji (teraz Norcia), w Umbrji, 480 r. Niektórzy ród jego chcieli mieć pokrewnym z Habsburgami. Dzieckiem jeszcze będąc, stronił on od zabaw właściwych młodocianemu wiekowi. Rodzice posłali go na naukę do Rzymu, lecz swawola i zdrożności towarzyszów na jego niewinną duszę tak silny wpływ wywarły, że postanowił ze świata się usunąć i w odosobnieniu życie pędzić. Opuścił więc Rzym i osiadł w Subiaco (Sublacus), leżącém między Tivoli i Sora (Gregorius Magnus, Vita S. Benedicti, c. I n. 1 Acta ss. 21 Mart.). Tu spotkał Benedykt świętego zakonnika, imieniem Romanus (22 Maja), który mu wyjaśnił obowiązki zakonnika i wskazał jaskinię, jako mieszkanie, w którém trzy lata mieszkał nasz święty, pomiędzy pustemi górami, a żywości dostarczał mu Romanus na sznurku, do którego przywiązany był dzwonek. W 497 roku odszukał go jakiś kapłan i dowiedzieli się także o nim sąsiedni pasterze, którzy go z początku za nieznane uważali zwierzę, gdyż okrywał się zwykle skórami zwierzęcemi. Wkrótce wieść o świątobliwym mężu rozeszła się po okolicy: zewsząd zbiegali się do niego ludzie pobożni, niektórzy nawet, przekonywającemi jego mowami ujęci, wyrzekali się świata, aby życie w pokucie i religijnych ćwiczeniach pędzić. Benedykt tymczasem pokusami szatana nawiedzany, modlitwą, rozmyślaniem i utrapieniem ciała (tarzał się w czasie pokusy w pokrzywach i cierniach) wyrabiał w sobie coraz większy hart duszy i świątobliwość serca. Zakonnicy z Vicovaro (u starożytnych Vicus Varronis), wsi między Tivoli i Subiaco, dowiedziawszy się o nim, wybrali go na swego opata. Lecz rozpuszczeni mnisi żałować wkrótce zaczęli, że tak surowego stróża obyczajów i karności w mury swoje przyjęli, i kilku z nich nalało
