Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.2 148.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
139
Benedykt.

jący przy nim, został zdruzgotany, on zaś z drugiego piętra spadł aż na sklepienie piwnicy, gdzie kilka belek tak się nad nim ułożyło, iż zupełnie go od uszkodzenia zabezpieczyły. W półtory godziny zdołano go odgrzebać z ruin. Tego samego dnia miał jeszcze kazanie. Będąc kardynałem i arcybiskupem żył jak prosty zakonnik, chwile wolne poświęcał ćwiczeniom pobożnym i pisaniu dzieł teologicznych (Opp. theol., Romae 1728 r. 3 t. in fol.). Stolica Apostolska cztery razy była opróżniona, a kardynał Orsini działał przy wyborach w duchu zelantów. Nareszcie, po śmierci Innocentego XIII (1724), kardynałowie po długich naradach zgodzili się 29 Maja na wybór Orsiniego, który jednakże nie chciał przyjąć na siebie tego ciężaru, i dopiero po wyraźnym rozkazie jenerała dominikanów, ojca Pipina, zgodził się na przyjęcie papieztwa. Przybrał najprzód imię Benedykta XIV, lecz zastanowiwszy się, że Piotr de Luna, znany, pod imieniem Benedykta XIII, był Papieżem nieprawym, przybrał imię Benedykta XIII. Wybór jego sprawił powszechną radość, gdyż jego pokora, gorliwość biskupia i surowość życia zjednały mu powszechny szacunek. Pierwszém jego zadaniem, jako najwyższego pasterza, była poprawa karności kościelnej. W tym celu wydał wiele rozporządzeń przeciw wystawności kardynałów i o ubiorze duchownych. Jego konstytucje, w liczbie 80, znajdują się w Continuatio magni bullarii Romani, edit. Luxemb. t. 2, 1727; t. 4, 1730. Osobiście spełniał on urząd widnego penitencjarza w czasie jubileuszu 1725. Zamyślał o przywróceniu pokuty publicznej. Celem popierania biskupich seminarjów, utworzył osobną kongregację, Congregatio seminariorum. Za niego na soborze lateraneńskim 1725 roku przyjęli zgromadzeni ojcowie konstytucję Unigenitus, do czego też skłonił nareszcie kardynała Noaille’a, arcybiskupa paryzkiego (1728 r.). Na żądanie kardynała Prospera Lambertini, w litanji wszystkich świętych po św. Janie Chrzcicielu przydał imię św. Józefa i na odgłos dzwonu odmawiającym pobożnie Anioł Pański, udzielił odpusty (ob. Anioł Pański). Kanonizował pewną liczbę świętych, z których więcej znani są: Peregrinus Latiosus, Jan od Krzyża, Aloizy Gonzaga, Stanisław Kostka i Jan Nepomucen. Będąc Papieżem, zatrzymał drogie sobie biskupstwo Benewentu i zarządzał niém przez wikarjusza; dwa razy na wiosnę 1727 i 1729 nawiedził je w czasie swego papieztwa. Konsekrował w 1726 r. kościół św. Jana Lateraneńskiego, wyrestaurowany przez jego poprzedników. Poetę Perfetti z Sienny uwieńczył, czego Rzym od czasów Petrarki nie widział. Wielce miłując pokój, załatwił ostatecznie sprawę przywilejów monarchji Sycylijskiej (ob. Monarchia Sicula), ciągnącą się od Klemensa XI, i unieważniwszy konstytucję tego Papieża, udzielił cesarzowi Karolowi VI, królowi Neapolu i Sycylji, jak i jego następcom, pozwolenie urządzania sądu kościelnego w trzeciej instancji, zachowując atoli najważniejsze sprawy Stolicy Apostolskiej. Wyjednał od Karola VI oddanie Comachio, zajętego od 1708 r. Nieporozumienia między Stolicą Świętą a Wiktorem Amadeuszem sabaudzkim i sardyńskim zakończył, udzielając królowi patronat wszystkich kościołów, ale nie dochody z beneficjów wakujących, i dając zarazem kapelusz kardynalski nuncjuszowi, wracającemu z Turynu. Mniej szczęśliwym był z Janem V, królem portugalskim, który, na zasadzie przywileju innych mocarstw katolickich, chciał sobie przywłaszczyć prawo przedstawiania do kardynalstwa (tak zwanych kardynałów korony) i wymagał kapelusza kardynal-