wyborach liberalni ciężką klęskę ponieśli. Zatrzymali oni większość w izbie, lecz tak słabą, że ministerjum uważało za konieczne ważne ustępstwa katolikom poczynić. Jedném z pierwszych było to, że pozwolono magistratowi w Antwerpji porozumieć się z biskupem, o uregulowanie porządku szkolnego w miejscowém kollegjum, przykład, który musiał i na inne szkoły oddziałać. Zatém poszło rozdwojenie w łonie samego stronnictwa liberalnego. Kiedy w 1854 liberalni na wyborach nową ponieśli porażkę, a ich przywódca Rogier przed katolickim kandydatem ustąpić musiał, większość w izbie okazała się po stronie katolików. Liberalni, od chwili utracenia przewagi w izbie, nie znali granic w napaściach na Kościół. Ulubionym tematem mów publicznych i rozpraw dziennikarskich była zemsta, rewolucja, zniesienie zakonów i t. p. Przez intrygi i agitację przyszła znów do władzy partja liberalna 1857 r. (ministerstwo Frère—Bara). Przy ostatnich wyborach 1869 r. górę wzięli katolicy (ministerstwo Anethana, a od 1871 Listopada de Theux). Walka katolików przeciwko partji nie wybierającej w środkach, a rozporządzającej potężnemi zasobami, była tu dla katolików pożyteczną, wyleczyła ich znacznie z uwielbienia dla nowożytnego konstytucjonalizmu. Liberalizm katolicki, który na zjazdach mechlińskich swoje głosił trjumfy, nie wytrzymał praktycznej próby życia. Dla wspólności działania na polu życia publicznego, służy Belgijczykom stowarzyszenie katolickie, federation des cercles catholiques. Prasa katolicka, pomimo szykan przeciwników, rozwinęła się dosyć potężnie. Nie ma prawie miasta, któreby nie miało przynajmniej jednego dziennika katolickiego. Do najznakomitszych zaliczają się: Courrier de Bruxelles, Bien public (w Gandawie) i Journal de Bruxelles, ten ostatni nieco liberalno-katolicki. Z miesięcznych i po zagranicami Belgji cenione są: Revue catolique de Louvain i Revue générale (w Brukseli). Oddzielna księgarnia w Brukseli (Comptoir universel de l'imprimerie et de la librairie, rue S. Jean, 26) zajmuje się szerzeniem ludowej i perjodycznej literatury katolickiej, a zarazem służy za agenturę dla wszystkich katolickich księgarni krajowych i zagranicznych. Francuzka literatura w Belgji jest odbiciem i naśladowaniem paryzkiej, ze wszystkiemi jej niedostatkami, a bez jej przymiotów, polegających głównie na formie zewnętrznej. Flamandzka za to literatura jest tu zupełnie oryginalna; samodzielna, ludowa i narodowa, w niej żyje dawna, dzielna Flandrja i duch katolicki w niej panuje. Belgja ma 535 mil kw. powierzchni i 4,829,000 ludności, prawie całej katolickiej, gdyż protestantów liczy się tylko 10,000, a 2,000 żydów (Hand. der vergl. Statistik von Kolb, 1871). Podług spisu z 31 Gr. 1866 r. było w Belgji 2,406,491 mówiących po flamandzku, a 2,041,784 po franc. lub wallońsku, 35,000 tylko po niemiecku, 308,361 po francuzku i flamandzku, 20,448 po francuzku i niemiecku, 1,625 po flamandzku i niemiecku, 4,966 po niemiecku, francuzku i flamandzku; 6,924 nierozumiało żadnego z tych języków, a 1878 było głuchoniemych. Ob. Niderlandy.
Belgrado Jakób, uczony jezuita włoski, ur. w Udine 16 Grudnia 1704 r., był professorem matematyki i fizyki w Wenecji i w Parmie, gdzie 1757 założył obserwatorjum astronomiczne. Przy kassacie zakonu stracił swoje miejsce w Parmie, zmuszony opuścić i Bolonię, dokąd się schronił; znalazł dopiero spoczynek w Udine u rodziny. Długi katalog jego prac matematycznych i fizycznych, pisanych po łacinie i po włosku, podaje Bio-
