Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.1 632.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
626
Bałwochwalstwo.

za przybytkiem (potém świątynią; Deut. 12, 5); radzić się wieszczbiarzy (Levit. 19, 31. 20, 6. Deut. 18, 10); zabronił wszelkich zwyczajów, mających styczność z obrzędami zabobonnemi (Ex. 23, 19. 34, 26. Deut. 14, 21, o gotowaniu koźlęcia w mleku matki jego) i t. p. Jednakże, pomimo tak surowych praw, Żydzi często w bałwochwalstwo popadali. W czasach przed Mojżeszowych, Rachel, żona Jakóba, wzięła z sobą z domu ojca (Labana) bałwanki; wprawdzie Jakób je odebrał i rodzinę swą skłonił do czci Jehowy, jednak pojawiały się one później. Ob. Theraphim. W Egipcie, bardzo wielu nawykło do czci tamecznych bogów (Cf. Jos. 24, 14. Ezech. 20, 5—7. 23, 3), tak, iż nawet świeże cuda na puszczy nie zatarły tego nawyknienia. Podczas bowiem, gdy Mojżesz z Bogiem przestawał na górze Synai, lud zmusił Aarona (ob.) do ulania złotego cielca (apisa). Surowa kara (około 23,000 na śmierć) powstrzymała szerzenie się tego kultu (Ex. 32, 1—28), ale to na krótko, bo nie długo potém, przez niewiasty moabickie i madjanickie pociągnięci zostali do czci Baal-peora (ob. t. a. Porówn. Baalam). Dalsze dzieje żydowskie przedstawiają też ciągłe przerzucanie się od zakonu Bożego do politeizmu; bałwochwalstwo zajmuje znaczną część panowania sędziów i królów. Ostatni z sędziów, Samuel, przyprowadził lud do wyrzeczenia się bałwanów, a najświetniejszy stan religji był za Dawida i Salomona. Lecz tenże Salomon, który tak słynął z mądrości, który tak wspaniałą świątynię wystawił Bogu prawemu, przy końcu życia wystawił ołtarze Baalowi, Astarcie, Chamosowi Molochowi i bożkom egipskim, chcąc się przypodobać żonom swoim (III R. 11, 1—8). Jeszcze więcej się wzmogło bałwochwalstwo pod jego następcami, kiedy naród rozpadł się na dwie części, z których jedna pozostała wierną potomkom Dawida (królestwo Judzkie), druga zaś (królestwo Izraelskie) miewała królów przywłaszczycieli. Ci ostatni, aż do niewoli assyryjskiej (ok. 720 r. przed Chr.), żeby się utrzymać przy panowaniu, starali się odwrócić swych poddanych od uczęszczania do świątyni jerozolimskiej i popierali dawne bałwochwalstwo, z Egiptu wyniesione. Jeroboam I w tym celu wystawił ołtarze cielcowi złotemu w Bethel i Dan (III R. 12, 26—29), następcy zaś jego nietylko ten kult popierali, ale jeszcze często przybierali bóstwa chananejskie i fenickie. (jak Achab; ob. III R. 16, 31), babilońskie i inne (Ezech. 8, 14. 16, 29). W tejże samej epoce (do r. 720) w królestwie Judzkiém królowie jedni popierali bałwochwalstwo chananejskie, inni je częściowo lub całkowicie tępili. Począwszy od Salomona, bywały prawie ciągle po wyżynach ołtarze Astarty, Chamosa i Molocha, aż do czasów Jozjasza (ob. te a. III R. 11, 7. IV R. 23, 13); do świątyni nawet Achaz wprowadził ołtarze bóstw assyryjskich (IV R. 23, 6. 12). Przez cały ten czas, monoteizmu bronili prorocy. Na krótki czas przed niewolą babilońską, która położyła koniec królestwu Judzkiemu, Jozjasz w Judzie i Samarji wytępił bałwany. Jak zapowiedział Bóg (Deut. 6, 15. 7, 16. 8, 19 i t. d.), tak i uczynił. Za każdém odpadnięciem od wiary prawdziwej, popadał Izrael w niewolę i inne klęski (Jud. 2, 10...). Ostatecznie, najdłuższa niewola assyryjsko-babilońska (około r. 720—536), była karą nagromadzonych poprzednio przeniewierzeń, ale też zarazem oczyszczeniem. Ucisk, jakiego tam doznawali Izraelici, odstręczył ich zupełnie od nierozumnego kultu i położył koniec religijnemu i politycznemu rozdziałowi, zaprowadzonemu w Izraelu przez Jeroboama. Od tego również czasu datuje się pewna reforma wewnętrzna w judaizmie: