samo w obu zamiłowanie nauki i ten sam też kierunek empiryczny. Forma wykładu jednak bardzo różna: styl B. werulamskiego żywy, silny, pełen dowcipnych zwrotów, gdy tymczasem Rogera ciężki, bezbarwny, ale za to naukę w Rogerze widać nierównie większą, niż w jego późniejszym współimienniku. Cf. Baumgarten, Sammlung merkwürdiger Lebensbeschreib. aus der britan. Biographie, cz. 4, s. 616—709; Hamberger, Zuverlässige Nachrichten von den vornehmsten Schriftstellern, cz. IV s. 458—464. N.
Bakon Franciszek, Werulamski, syn Mikołaja, wielkiego pieczętarza (ministra sprawiedliwości) za królowej Elżbiety, ur. 22 Stycz. 1560 w Londynie. W 13 roku życia wstąpił na uniwersytet w Cambridge. Po ukończonych studjach, przyłączył się do angielskiego poselstwa przy dworze fraucuzkim, gdzie przez trzy lata przebywał (1577—1580). Po śmierci ojca, młody Bakon, pełen ambicji, a ubogi, poświęcił się usilnie nauce prawa krajowego, aby tym sposobem zapewnić sobie karjerę. I w rzeczy samej niedługo został adwokatem korony i nadzwyczajnym radcą królowej (1588). Niepospolite zdolności i wysokie stosunki zapowiadały mu świetną przysłość. R. 1595 został wybrany deputowanym izby niższej, ale chwiejne stanowisko, jakie tam zajął, ściągnęło nań niełaskę dworu, której niskiemi swemi pochlebstwami nie zdołał usunąć. Posunął się nawet do tego, że w politycznym processie przeciwko dawnemu ulubieńcowi królowej, hr. Essex'owi, swemu dobroczyńcy, dał się użyć za oskarżyciela, i potępienie jego uniewinniał publicznie, drogą prassy. Jednak, za panowania Elżbiety, nie odzyskał łaski dworu. Za długi dwa razy był wówczas więziony. Wstąpienie na tron Jakóba I poprawiło jego losy. Król ten protegował uczonych, a Bakon słynął już ze swojej nauki. Zresztą, co główna, był on giętkiém narzędziem i nieocenionym sługą, jakkolwiek o sobie bardzo pamiętającym i wcale nieprzebierającym w wyborze środków. Posuwał się też żwawo po stopniach służby publicznej: r. 1617 został wielkim pieczętarzem, roku 1619 lordem wielkim kanclerzem, z tytułem barona werulamskiego i wice hrabiego de St-Alban. Cztery lata cieszył się B. temi godnościami, gdy za przekupstwa liczne stawiony przed sądem, przekonany o czynione mu zarzuty, pomimo protekcji króla, przez izbę panów został pozbawiony wszystkich swoich urzędów i godności, skazany na wysoką karę pieniężną i na więzienie, oraz uznany za niesposobnego do zajmowania w przyszłości jakiegobądź urzędu. Ponieważ jednak oznaczenie czasu uwięzienia było zostawione królowi, Bakon niedługo został z wieży uwolniony, a nawet otrzymał dosyć znaczną pensję. Za Karola I mógł nawet znowu zająć miejsce w parlamencie (1625). Resztę życia poświęcił B. nauce, ubolewając, że jej się, jako właściwemu swemu powołaniu, całkowicie nie oddał. Umarł 9 Kwietnia 1626 r, w wielkiém ubóstwie, spowodowaném rozrzutnością. Bakon był oryginalnym, uczonym i płodnym pisarzem. Dzieła jego, częścią w angielskim, częścią w łacińskim języku pisane, treści filozoficznej, przyrodniczej, medycznej, prawnej, politycznej i historycznej, a nawet moralnej i religijnej, razem z listami, wypełniają w wydaniu Malleta (1740) 4 tomy in folio (pomijamy inne wyd., edycja Montagu, Lond. 1825—36, ma 12 t. in 8). Główne jego dzieła są: De dignitate et augmentis scientiarum; Novum organum scientiarum sive indicia vera de interpretatione naturae. Dwa te pisma miały stanowić 2 pierwsze części wielkiego dzie-
