było żadnego dobrego starania o kanały, dla odpływu wody tegoż miejsca. Tak czyta Schrader (Die Keilinschriften u. d. Alte Test. s. 36), przeciw innym uczonym assyrologom. Którekolwiek przecież z tych dwóch czytań przyjmiemy, wypadnie ono na to, co mówi Gen. 11, 8, że ludzie budujący to miasto i wieżę, zostawili je bez dokończenia i rozeszli się. A gdy Assur, semita, poszedł za rz. Tygr, gdzie założył Assyrję (Gen. 10, 11), w Sennar zostali się potomkowie Chama, Kuszyci: Nemrod, syn Chusa, zamieszkał około Babelu i stał się pierwszym potężnym władcą (Ob. A. Fr. Gfrörer, Urgeschichte des menschlichen Geschlechtes, Schaffh. 1855, 2 t.). Babilon zaś w bardzo korzystném miejscu (nad Eufratem) położony, stał się później środkowym punktem handlu między Azją południową i wschodnią a zachodnią, i wzrosł do wielkiej potęgi. O następcach Nemroda nic nie wiemy. Nie wiadomo także, w której epoce Chaldejczycy uorganizowali się tu w kastę wyższą, trzymającą w swych rękach tajemniczą wiedzę. Berozus (resztki jego zebrane ob. we Fragmenta Historicor. Graecor. vol. II) opowiada w rocznikach swych o kilku dynastjach, panujących w Babilonie: że dynastja niniwska panowała przez lat 526[1], t. j. 788 (rok pierwszego zburzenia Niniwy) + 526=1314; albo: 625 (rok ostatniego zburzenia Niniwy) + 526=1151); przed nią arabska 245 lat; a jeszcze przed tą było 49 królów chaldejskich przez 458 lat. Według więc tej rachuby, dynastja chaldejska panowałaby od roku 2017—1559 przed Chr.; arabska od 1559—1314; niniwska od 1314 do 788. Oprócz tego Berozus nadmienia jeszcze o czwartej dynastji dawniejszej, której nazwać nie umie; lecz wie, że panowało z niej 11 królów przez lat 48 (może 248, więc od r. 2027—2275), dalej o dynastji medyjskiej przez lat 224 (t. j. 2275—2499) i o miejscowej. Co do tej ostatniej, Berozus nie wie, jak długo panowała; tylko Alexander Polyhistor, zapewne na podstawie astrologicznych danych, liczy 86 królów, przez lat 33,000; a przed potopem tylko 10 królów przez 432,000 lat! Do tych bajecznych czasów odnosiły się owe obserwacje astronomiczne kapłanów chaldejskich, z 31,000 lat, posłane Arystotelesowi, a któremi filozofizm zeszłego wieku chciał zawstydzić chronologję biblijną. Z Beroza więc widać, że Chamici (potomkowie Nemroda) panowali do 2499 (v. 2299). Po nich Medowie od 2499—2275, lub 224—200 lat mniej. Dynastja zaś, której Berozus nazwiska nie podaje, według Opperta, ma być scytyjską, lub turańską. Występuje ona jednocześnie z Abrahamem; z niej panował w Babilonji król, imieniem Amraphel, który, razem ze swymi sąsiadami, należał do wyprawy przeciw królom Pentapolu (Gen. 14, 4). Trzecią dynastją, która przez 450 lat panowała w Babilonji, była chaldejska. Z niej, na pomniku Teglathphalasara, mamy dwa imiona królów: Samsi-hu i Ismidagan. Trzeci, Naramsin, budował pałace i świątynie. A że tabliczki z imieniem Ismidagana znaleziono w Kalah-Szer-gat, blizko Niniwy, ztąd wnioskują uczeni, że panowanie Babilonji rozciągało się i na Assyrję. Pod owe czasy może wypadają zwycięztwa egipskich Faraonów w Azji zachodniej, Tuthmosisa i Amenotisa, po których hieroglificzne pomniki mówią, że królowie Niniwy, Babilonu i Rotennus (Sennaar) byli hołdownikami Egiptu. Czwartą dynastją historyczną Beroza
- ↑ Tyleż lat podaje i Herodot.
