Leonard Fuls i Jan Bubna, mieli już pod swymi rozkazami 3,000 piechoty i 2,000 jazdy. Uląkł się wtedy Rudolf i nawet arcybiskup pragski radził zrobić ustępstwa. 5 lutego ogłoszony został ów list monarszy, następującej treści: Stany utrakwistowskie używają wolności religijnej, podług czeskiej konfessji z r. 1575, albo też podług augsburgskiego wyznania, otrzymują własny konsystorz i prawo ordynacji swoich kaznodziejów, mogą wznosić kościoły i zakładać szkoły, wybierają defensorów czyli obrońców wiary, których zatwierdzenie wszakże do króla należy. Pragski uniwersytet przeszedł w ręce protestantów, którzy niepierwej złożyli broń, aż Rudolf też same prawa nadał protestantom na Szląsku. Dopiero teraz katolickie i protestanckie stany zawarły z sobą pokój i udzieliły sobie wzajemną amnestję. Protestantyzm zdobył sobie w Czechach stanowisko de jure równie katolicyzmowi; de facto położenie jego było daleko korzystniejsze. Przebieg spraw czeskich nie pozostał bez wpływu na te kraje austrjackie, które od r. 1608 były przez króla Macieja rządzone. Wyżej wspomnieliśmy o tém, że Maciej wspierał się na stronnictwie protestanckiém w Austrji i Morawji, dla tém skuteczniejszej walki przeciwko Rudolfowi. Protestanci popierali Macieja, w nadziei uzyskania zupełnej wolności religijnej. W tym duchu stany protestanckie podały memorjał 1608 r., w którym, między innemi, żądały, aby urzędy w połowie przez ich współwyznawców były obsadzane. Od przyjęcia tych żądań stany uczyniły zależném złożenie hołdu poddańczego. Maciej, za radą Klesela, sprzeciwił się temu; protestanci wtedy wzięli się do broni i powołali na pośredników węgierskie i morawskie stany. Te ostatnie, pod wodzą Karola z Zierotyna, przeprowadziły układ między protestantami austrjackimi a Maciejem, układ, znany pod nazwą kapitulacji rezolucyjnej. Mocą tego dokumentu, protestanci nabyli prawa dopuszczania do swoich luterskich kościołów obcych poddanych; skorzystali oni też z tego prawa, zamieniając całe parafje katolickie na gminy luterskie, rozpościerając się coraz swobodniej, nawet w Wiedniu. Lecz wkrótce przyszło do nowych nieporozumień między Maciejem a luteranami. Na sejmie 1609 r. ci ostatni skarżyli się, że dotychczas dwa artykuły kapitulacji nie zostały wykonane, mianowicie te, które się odnosiły do ustanowienia z katolików i protestantów złożonego sądu, do rozstrzygania sporów o patronat i do obsadzania urzędów stronnikami nowej nauki. Maciej zgodził się na wszystkie żądania protestantów, którzy teraz zupełnej swobody w Austrji używali. Cesarz Rudolf w ciężkiém utrapieniu umarł 1612 r. w Styczniu. Jakkolwiek czescy protestanci, więcej niż do Rudolfa, mieli zaufania do Macieja, który na nowo list monarszy zatwierdził, nie przestawali się wszakże, i pod rządem tego ostatniego, skarżyć na ucisk i ograniczenie swych praw. Najwięcej ich niepokoiły obawy o przyszłość, skoro, ze śmiercią Macieja, zasiądzie na tronie cesarskim Ferdynand. Podobne niezadowolnienie panowało między reformowanymi w Austrji. Po Macieju spodziewano się więcej, przypuszczano, że protestanci za jego rządów staną się panami krajów austrjackich. Katolicyzm tymczasem powoli lecz wytrwale podnosił się z gruzów, nagromadzonych przez reformację: jezuici nowe życie budzili wszędzie, wznoszono nowe klasztory kapucynów, braci miłosiernych i t. p. Protestantyzm, przewidując zbliżającą się restaurację religji katolickiej, zaczął uciekać się do zbrodniczych knowań, które wkrótce też w Czechach najpierw wyszły na jaw. Zamknięcie kościołów, na terrytorjum arcybisk. pragskiego
