mu Luksemburgskiego. Węgrzy przez niejaki czas panowali nad wschodnią częścią teraźniejszej Galicji, po wygaśnieniu w niej dynastji książąt halickich; w 1340 r. wszakże kraj ten został przyłączony do korony Polskiej przez Kazimierza W. Król czeski Jan i jego następcy rozszerzyli granice państwa swego, przez przyłączenie Szląska, górnej i dolnej Luzacji; niektórzy królowie z tej dynastji byli cesarzami (Karol IV, Wacław IV, Zygmunt), a ostatni, Luksemburgczyk Zygmunt, był także królem węgierskim. Po nim spadkobiercą korony czeskiej i węgierskiej w 1337 r. był jego zięć Albrecht V, książe austrjacki, który, pod nazwą Albrechta II (ob.), rozpoczął nieprzerwany odtąd szereg cesarzów z domu Habsburgskiego, lecz sam we dwa lata potém umarł. Jego syn, Władysław Pogrobowiec, także niedługo panował. Na tron Polski tymczasem wstąpiła dynastja Jagiellońska a w Siedmiogrodzie powstało oddzielne księstwo, które zależało już to od cesarzów niemieckich, już od sułtana tureckiego. Węgry i Czechy obrały po śmierci Władysława, 1457 r., królów z pomiędzy krajowych magnatów (Macieja Korwina i Jerzego z Podjebradu), po których wszakże w obu państwach nastąpił Władysław, z dynastji Jagiellońskiej. Cesarz Maksymiljan I (1493 r.) połączył w jedną całość kraje austrjackie, które się rozpadły na kilka części, w skutek podziałów między różnemi gałęziami domu Habsburgskiego; dodał do tego Niderlandy, hrabstwo Goerz, Istrję (1500) i nowe posiadłości w Tyrolu. Maksymiljan dał początek tej potędze, do której później doszedł dom Habsburgski, kiedy jego wnuk, Karol V, obok korony cesarskiej, posiadał koronę hiszpańską, Niderlandy, Neapol, Sycylję i obszerne kolonje hiszpańskie w Ameryce. Od Karola V zaczyna się starsza (hiszpańska) linja dynastji Habsburgów; brat zaś jego Ferdynand I, jako posiadacz krajów austrjackich dziedzicznych, po śmierci Ludwika, króla Węgier i Czech, syna Władysława, który zginął w bitwie pod Mohaczem 1526 r., oba te państwa odziedziczył. Taki był właściwie początek teraźniejszego cesarstwa Austrjackiego. Ciągłe wojny z Turkami nie pozwalały Ferdynandowi I i jego następcom, mocniejszemi węzły połączyć koronę węgierską z innemi posiadłościami: niektóre kraje węgierskie odpadły do Turcji i Siedmiogrodu. Ferdynand I podzielił państwo między synów w taki sposób, że najstarszemu, cesarzowi Maksymiljanowi II, dostały się: arcyksięstwo Austrjackie, Czechy i Węgry; Ferdynand otrzymał Tyrol i okrainy; Karol zaś Styrję, Karyntję, Krainę, Goerz, Istrę i tworzące się dopiero pogranicze wojskowe w Kroacji. Tyrol i okrainy wróciły znowu pod panowanie cesarza Rudolfa II, następcy Maksymiljana II, a po jego śmierci i jego brata, cesarza Macieja (1619 r.), młodsza, styryjska linja Habsburgów objęła w posiadanie wszystkie dotychczas nabyte kraje, które odtąd już niepodzielną całość stanowią. Ferdynand II i Ferdynand III prowadzili ciężką trzydziestoletnią wojnę i stracili górną i dolną Luzację, a potém część okrain; mniejszą tylko część Węgier przeciwko Turkom obronić zdołali. Dopiero cesarz Leopold I odzyskał od Turków kilka prowincji węgierskich i Slawonję 1699 r., i umocnił swe panowanie w Siedmiogrodzie 1691 r. Cesarz Józef I nabył księstwo Mantuańskie 1708 r. Cesarz Karol VI, który miał zostać spadkobiercą wygasłej hiszpańskiej linji Habsburgów, otrzymał Niderlandy (teraźniejszą Belgję), księstwo Medjolańskie, królestwo Neapolitańskie, wyspę Sardynję i Bryzgowję (1714 r.); pomyślnie walczył przeciwko Turkom i odebrał im Banat temeswarski, Serbję, część Wołoszczyzny, Bulgarji i Bośnji (1718 r.);
