Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.1 484.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
478
Augsburgskie synody.

przybrały więcej prawny charakter; toż samo spostrzegamy w synodach augsburgskich tej epoki, a mianowicie w ustawach biskupa Fryderyka I (1309—1331, Steiner, I 73—96), oraz Burkarda z r. 1377, pomieszczonych w części w późniejszym zbiorze statutów kardynała Piotra. IV. Dekret bazylejski ożywił zaniedbane zgromadzanie soborów w djecezji augsburg. Biskup Piotr (1423—1463) ogłosił ten dekret na synodzie djecezjalnym, do którego statutów w części włączył prawa synodalne Fryderyka I i Burkarda (ibidem, I 97, 124). Zostawszy kardynałem, Piotr powtórnie ogłosił dekret bazylejski i statuta soboru prowincjonalnego mogunckiego z 1451 r., i zalecił częste kongregacje dekanalne, będące ostatnim szczeblem życia synodalnego (Harzh., V 398). Biskup Henryk IV (1505—1517) podał do druku 49 statutów synodu djecezjalnego z r. 1506, odbytego w Dillingen; co weszło odtąd we zwyczaj. Jego dwaj następcy, Krysztof (1517—1543) i kardynał Otton Truchsess (1543—1573), obydwa luminarze swego czasu, podtrzymywali synodami życie religijne w swej djecezji. Dowody, świadczące o ich gorliwości pod tym względem, znajdują się w synodach djec. z r. 1517 i 1520 w Dillingen, r. 1536 w Augsburgu, r. 1543 w Dillingen. Ustawy tych soborów są w zbiorze Steinera l. c. — V. Interim (ob.) Karola V i sobór trydencki dały w djec. augsburgskiej, jak i w całych Niemczech, nową pobudkę do odbywania soborów. Biskup Otton ogłosił edykt reformy Karola V, razem z ustawami synodu djecezjalnego, odbytego r. 1548 w Dillingen, jako przygotowanie do synodu prowincjonalnego; nawet tak dalece się posunął, iż się poddał sądowi tego zgromadzenia. Nową tę epokę synodów wyróżnia metoda, używana także na soborach djecezjalnych w Konstancji od r. 1567 i 1609, dzielenia się na stany, radzenia stanami i przedstawiania rezultatów tych obrad na piśmie biskupowi, jako posiadającemu jedynie prawo stanowienia, jus decisivum. Ale synod djec. z r. 1567, odbyty celem wykonania reform soboru trydenckiego, daje nam, przez ten podział na stany, raczej obraz upadku niż życia. Kiedy Otton zażądał daniny 1/20 części dochodów, na założenie małego seminarjum, według przepisów soboru trydenckiego, wszystkie stany dały jedną odpowiedź, że nie są w stanie tego zrobić. Plan biskupa upadł. I taka silna wola, jak kardynała Ottona, jak Henryka V z Knöringen (1598—1646), nie mogła nic wskórać, w skutek mnóstwa przeszkód wywołanych skargami, jakie podniosły przeciw uchwałom trydenckim suprymowane korporacje, i w skutek oporu wielu klasztorów męzkich i żeńskich, obstających za swemi egzempcjami i nie chcących uznać jurysdykcji biskupiej. Dla tego Henryk pobudził papieża Pawła V, że ten wezwał go, przez breve z d. 25 Maja 1610, do odbycia synodu djecezjalnego, na którymby zaradzono wykonaniu kanonów soboru trydenckiego, zwłaszcza tyczących zakładania seminarjów. Zebrany sobór w Paźdz. 1610 r. do Augsburga, był ostatnim: wielka część wezwanych członków (opatów, przeorów, komendarzy) najprzód już zapowiedziała, że nie przyjmie w nim żadnego udziału (Steiner, Acta synod. II 527—530). Nowy projekt składki pieniężnej na seminarjum, spotkał się z wielkim oporem synodu; rezultat był więc tylko połowiczny, pomimo wielu wydanych wówczas uchwał. Stolica Święta wielokrotnie chciała wznowić synody, ale na próżno. R. 1650 otrzymano w Augsburgu monitum kongregacji Tłum. sob. tryd., aby zwołano sobór synodalny. R. 1656 Papież Alexander VII wysłał do wszystkich biskupów i arcybiskupów niemieckich upomnienie, aby