Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.1 481.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
475
Augsburgskie interim. — Augsburgskie sejmy.

małżeństwo księży, którzy żony pobrali i na udzielanie Kommunji, pod obiema postaciami. — Ale zamiast uspokojenia, Interim to, jako prawo państwowe ogłoszone, nowe wznieciło niesnaski. Stolica Apostolska, jako stróż czystości wiary, nie była zadowolniona z tego mieszania się Karola do kwestji wewnętrznych Kościoła, protestanci znów znajdowali, że straszliwą na ich szkodę zrobiono zasadzkę. Karol V kazał publicznie, na sejmie, odczytać artykuły Interimu, poczém elektor moguncki, jako najstarszy z elektorów, w imieniu stanów, podziękował cesarzowi za sprowadzenie pokoju religijnego. Nikt głosu przeciwko układowi nie podniósł i Karol V milczenie za dowód zgody przyjął. Tymczasem protestanccy teologowie, potajemnie działając, doprowadzili do tego, że elektor Maurycy zaraz następnego dnia, po owém uroczystém przyjęciu Interimu, protestację swoją przeciwko niemu wręczył i natychmiast z Augsburga odjechał. Obaj burmistrze miasta Augsburga z początku wahali się i dopiero pod naciskiem samego cesarza przyjęli Interim 26 Czerwca, a 8 Lipca zostało ono publicznie w kościołach Augsburga ogłoszone. Książe wirtembergski Ulryk kazał je ogłosić w całém księstwie, z zaleceniem, aby się do niego stosowano, do czasu zwołania powszechnego soboru. Strasburg, Konstancja i elektor Jan Fryderyk odmówili przyjęcia Interimu. Konstancję zmuszono siłą do zgodzenia się na Interim, pozostałe miasta cesarskie i elektor Jan Fryderyk później je przyjęli. Karol V miał dobre w tej sprawie intencje, ale w nie swoje wdał się rzeczy.(Haas).J. N.

Augsburgskie sejmy (Sejmy w Augsburgu w latach 1530 i 1547). D. 21 Stycz. 1530 r. zwołał cesarz Karol V stany niemieckie na sejm, mający się odbyć w Augsburgu, w Kwietniu tegoż roku. W umiarkowanych i spokojnych wyrażeniach cesarz, w liście swoim, zwołującym stany, wyłożył przedmioty przyszłych obrad: pierwsze miejsce między niemi zajmowało obmyślenie środków na wojnę z Turkami, którzy w 1529 r. do Wiednia zagony swoje rozciągnęli; następnie pojednanie religijne, przy czém cesarz prosił, ażeby o urazach wzajemnych zapomniano, i zapewniał, że gorącém jego pragnieniem jest doprowadzić do zgody i porozumienia się, że to, co przechodzi granice słuszności, tak z jednej jak i z drugiej strony będzie usunięte, aby, jak list cesarski głosi „wszyscy jednę prawdziwą religję wyznawali i aby wszyscy, jak pod jednym Chrystusem Panem żyją i walczą, tak żyć mogli w jednej wspólności i w jednym Kościele.“ Słowa cesarskie wszakże nie zrobiły żadnego wrażenia na stanach niemieckich, które nie miały serca dla cesarza, już to z obawy, aby z wojskiem nie przybył do Augsburga, już to z powodu pragnienia zupełnej niezależności od władzy cesarskiej, już to z poduszczeń protestanckich teologów, przejętych nienawiścią do Kościoła katolickiego. W Maju zebrały się stany niemieckie w Augsburgu; przybyli tu także teolodzy: Spalatyn, Melanchton, Jonas i Agrykola. Powoli nadciągał z Włoch Karol V, aby dowiedzieć się zawczasu o usposobieniu książąt i dać czas oczekującym otwarcia sejmu stanom, do spokojnego zastanowienia się nad przedmiotami przyszłych obrad. 15 Czerwca Karol V stanął w Augsburgu. Pomiędzy protestanckimi książętami panowało wahanie się i niepewność: jeden tylko kanclerz Brück o ustępstwach słyszeć nie chciał i dokazał tego, że protestanccy kaznodzieje, w czasie posiedzeń sejmu, Pismo św. według swoich zasad wykładać mogli. W tej sprawie kanclerz gorliwego sprzymierzeńca znalazł w elektorze saskim, który, odrzuciwszy błagania swego syna, a później