Asser Jan, biskup w Sherburne, w Anglji, † 909 r., przyjaciel i radca Alfreda W. Zostawił żywot tegoż króla, odznaczający się prostotą i szczerością, spisany porządkiem chronologicznym, p. t. Historia de rebus gestis Alfredi regis. Oprócz wydań osobnych, wyszło to dzieło w Guil. Camdeni, Anglica, Normannica etc., Francof. 1602 (1603).
Assessor. Urzędnicy duchowni, zasiadający przy boku sędziego, dla pomagania mu w sądzeniu i udzielania rady, zowią się w prawie kanoniczném assessorami, assessor (od assidere), albo radcami, consiliarii. Prawo ogólne nie daje im żadnej jurysdykcji, a za radą, jaką sędziemu udzielają, iść nie jest on obowiązany. Jednakże może im być pewna władza udzielona: może np. biskup zastrzedz swemu wikarjuszowi jeneralnemu pewien rodzaj spraw, w którym będzie obowiązany trzymać się rady assessorów. Do sędziego należy wybrać sobie assessorów, jeżeli przełożony lub zwyczaj inaczej nie rozporządził; wybranymi zaś mogą być i ludzie świeccy, byleby im jurysdykcji duchownej nie nadawano. Stronie wolno jest wyłączyć (recusare) na prawnych zasadach assessora, tak jak i sędziego, od rozpoznawania i sądzenia swej sprawy. Do assessora należy czuwać nad wyśledzeniem prawdy i ostrzegać sędziego, co w tym celu zarządzić należy; pilnować też powinien, aby wyroki i inne akta, przez sędziego publikowane, były zgodne z prawem, któremu jeśli co przeciwnego dostrzeże, ogłoszenie wstrzymać i sędziego objaśnić powinien. X. A. S.
Asswerus v. Asswer, w hebr. Ahaszwérosz; 70 Ἀσσούηροζ; Tob. 14, 15. Ἀσύηροζ; na pomnikach klino-pismowych (ob.) Khsyarsa, zkąd grec. Ξέρξηζ (Xerxes); imię biblijne niektórych królów perskich, ma być honorowym przydomkiem, znaczącym: król-lew. 1. A's, którego Daniel 9, 1. nazywa ojcem Darjusza (ob.), prawdopodobnie jest Astjages, ojciec Cyaxaresa II († 536), ostatniego króla z dynastji Medów. 70 nazywają go Artaxerxesem. Lecz Daniel, wzięty do niewoli ok. 593 r., musiałby żyć sto kilkadziesiąt lat, aby doczekał się Artaxerxesa I (od 465), a zresztą w 1, 21. i 6, 28. mówi sam, że był tylko do Cyrusa. Naszém zdaniem o tym samym Assw. mówi księga Esthery (ob.). Porówn. Darjusz. — 2. Assw. I Esdr. 4, 6. do którego pisali Samarytanie (ob.), usiłując przeszkodzić budowie świątyni, prawdopodobnie był Kambyzes (529—522), lub jaki samozwaniec z owych czasów. Samarytanie bowiem pisali już po śmierci Cyrusa († 529, po nim nastąpił Kambyzes), a odpowiedzi nie otrzymawszy, napisali drugi raz do Arataxerxesa (pseudo Smerdysa). Artaxerxes ten zabronił odbudowywać tylko miasto; ale nieprzyjaciele żydów pod tym pozorem przeszkadzali odbudowywaniu świątyni. W skutek czego, mówi I Esdr. 4, 24. przerwaną została praca około świątyni, aż do drugiego roku Darjusza, zatém do r. 521. Cf. I Esdr. r. 6. Ów Assw. przeto musiał żyć między Cyrusem i Darjuszem, t. j. w czasie, w którym inni historycy mieszczą Kambyzesa i pseudo Smerdysa. X. W. K.
Assyrja. Wyraz herb. Assur, oznacza osobę i kraj. 1. Assur, syn Sema (Gen. 10, 22), wyszedłszy z Babilonji, założył na wschodnim brzegu Tygru, obok Mezopotamji, Niniwę, Rehoboth (Vulg. ulice miasta), Resen i Chale. Prawdopodobnie nie kogo innego, tylko tego Assura widzimy między bogami assyryjskiej monarchji, a imię jego, z innemi dodatkami, przybierali sobie królowie assyryjscy, jak np. Sardanapal (assyr. Asur-bani-habal, Asur stworzył syna). Greccy pisarze zamiast Assura podają Ninusa, za założyciela Niniwy, i przypisują mu już wielką potęgę wtedy,
